به گزارش پایگاه خبری عصر دنا، از آنجا که سلسله صفویان در فاصله سال های ۸۸۰ تا ۱۱۱۴ هجری خورشیدی بر ایران حکمرانی داشته اند دستکم سه قرن است که قنات های روستای خمین آباد شهرستان دنا با توزیع آب چشمه های بالا دست و رونق کشاورزی نان آور شماری از مردم کهگیلویه وبویراحمد شده است.
این قنات ها که به دست هنرمند معماران ایرانی بنا شده برای هدایت آب چشمه های بالا دست ایجاد شده سندی زنده درباره هنر ایرانی برای استفاده از سرمایه های طبیعی و امرار معاش است.
قنات به چندین چاه عمودی کنارهم گفته می‌شود که در یک سطح شیب دار حفر می‌شوند و از طریق یک تونل زیرین به هم مرتبط هستند، نخستین چاه که به آن (مادر چاه) می‌گویند عمیق‌ترین چاه قنات است که تا مرز رسیدن به آب‌های زیرزمینی حفر می‌شود.
آب مادر چاه وارد تونل زیرین می‌شود و از دامنه‌ها به سمت دشت حرکت می‌کند تا به سطح زمین برسد،شیب قنات به شکل دقیق و استوار ساخته می‌شد که از شسته شدن کف تونل و فرسایش خاک جلوگیری می‌کرد.
ساخت قنات نیازمند محاسبات و مهندسی دقیقی بود؛ چنین محاسباتی باعث حیرت و شگفتی محققان غربی است به طوری که برای اینکه فرد حفر کننده چاه (مقنی) دچار کمبود اکسیژن نشود هر چندوقت یک‌بار از بالا به داخل چاه سیمان پرت می‌شد تا هوا به پایین برده شود و او نفسی تازه کند.
اگر سازنده قنات دچار گاز گرفتی می‌شد سرکه زیر بینی او گرفته می‌گرفتند تا واکنش‌های شیمیای باعث درمان او شود و برای صاف حفر کردن تونل از روش شمع و سایه استفاده می‌شد که همه این روش‌ها نشان دهنده نبوغ بی‌نظیر ایرانیان در آن دوران بوده است.
قنات های خمینی آباد همچنان کاربرد دارد
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: رشته قنات های روستای خمینی آباد شهرستان دنا یادگار دوره صفوی است که همچنان کاربرد توزیع آب چشمه های بالادست خود را حفظ کرده است.
اصغر آتشفراز افزود: هم اکنون باغداران روستای خمینی آباد دارشاهی از توابع بخش مرکزی شهرستان دنا برای آبیاری باغستان های خود از این قنات استفاده می کنند.
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: رشته قنات های روستای خمینی آباد دارشاهی برای استفاده بهتر امسال لایه روبی و مرمت شده است.
وی تاکید کرد: رشته قنات های روستای خمین آباد شهرستان دنا که یک کیلومتر طول دارد به علت اهمیت آن به عنوان الگوی آبیاری سنتی اسفند ماه ۱۴۰۲ در فهرست آثار ملی ثبت شد.
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: قنات ها به عنوان یکی از راهکارهای آبیاری سنتی که همچنان کاربرد دارند دارای اهمیت هستند به همین علت این آثار در فهرست آثار ملی ثبت می شوند.
شهرستان دنا در شمال کهگیلویه و بویراحمد ۱۲۸ اثر میراث فرهنگی دارد که از این تعداد ۶۲ مورد آن در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
وی عنوان کرد:مجموعه پنج پل تاریخی «پاتاوه»مهمترین بنای تاریخی این شهرستان استکه در سال ۱۳۵۲ به ثبت ملی رسیده و اواخر دهه ۷۰ کار مرمت و احیای این اثر تاریخی مجموعه پل‌ها آغاز شد.
«پاتاوه» که با نام های پل تخت شاه نشین و پایه پل نیز شهرت دارد در روستای «پاتاوه» از توابع شهرستان دنا قرار گرفته است.
دنا دومین شهرستان در کهگیلویه و بویراحمد در زمینه تولید محصولات باغی از جمله انگور، گردو، هلو و دیگر محصولات سردسیری است.
شهرستان دنا از شمال با شهرستان لردگان استان چهارمحال و بختیاری، از شرق با شهرستان سمیرم استان اصفهان، از جنوب و جنوب غربی با شهرستان بویراحمد و از غرب با شهرستان مارگون همسایه است.
قدمت حفر قنات و انتقال آب از دل و عمق خاک به روی زمین به حدود سه هزار سال قبل بر می گردد؛ قنات نوعی شبکه آبرسانی و کانال آب زیر زمینی است که وظیفه آن جمع آوری آب از درون زمین به سطح زمین است.
