مقاله دریافتی- منصور درخشانفر: در مدیریت و راهبری ادارات و سازمان های حوزه انتخابیه بویراحمد، دنا و مارگون، صبغه های قومی و طایفه‌ای خیلی پر رنگ تر از بوروکراسی شده و بوروکراسی به معنای عقلانی و قانونی نمی‌بینیم. در این مناطق موارد زیادی از ناکارآمدی نظام اداری، بی نظمی و قانون گریزی، طایفه گرایی و قوم‌گرایی تاحدی وجود دارد که پژوهشگران آن را معجونی از سیاست گرایی و طایفه‌گرایی عنوان کرده‌اند. یکی از عوامل ضعف شهرستانهای بویراحمد، دنا و مارگون، ضعیف بودن بوروکراسی در آنها می‌باشد و این بوروکراسی ضعیف اثربخشی سیاست‌های اصلاحی را به حداقل رسانده است. در این شهرستان ها مناسبت‌های قومی آنقدر زیاد شده که تاثیرات زیادی بر ادارات دولتی گذاشته است. در این شهرها دخالت‌های سیاسی و طایفه‌ای به جای اقتدار عقلانی و قانونی بوروکراسی نشسته و مسائل اداری به جای حل شدن از طریق یک ساختار شایسته عقلایی از طریق ساختار سیاسی طایفه‌گرایی و خویشاوند سالاری حل می‌شود. این نوع اقتدارگرایی(خویشاوندگرایی و طایفه گرایی) نه تنها نمی‌تواند گره گشای مشکلات مختلف مردم باشد بلکه خود با ساختار ناقص و ناکارآمدش عامل مستقیم و غیر مستقیم این پدیده‌های زیانبار گردیده است. انتخاب نماینده در این شهرستان ها نه بر اساس شایسته سالاری و تخصص گرایی، بلکه بر حسب رقابت ایلی و طایفه‌ای است. بعبارتی، این ایل و طایفه است که تعیین می کند چه کسی باید برنده انتخابات شود.
انتخاب نماینده بر اساس تعصبات قومی و طایفه‌ای باعث ورود رقابت به ادارات دولتی و نیر منجر به فساد و تبعیض شده و اعتماد عمومی مردم و سرمایه اجتماعی را در این شهرها پایین آورده است. بوروکراسی در این شهرها بیش از آنکه بر اساس روابط غیر شخصی و قانونی باشد، بر اساس نظرات مردم و غلبه تعلقات طایفه‌ای بر آن بوده است.
بوروکراسی در این شهرستانها رنگ و بوی طایفه‌ای و قومی به خود گرفته است. انتخاب نماینده‌ای که بر حسب تعصب‌های قومی، منتخب مردم شده است باعث گردیده که شخص نماینده صرفا از افراد ایل و طایفه منتسب به خود در ادارات استفاده کند. این موضوع خود باعث شده که مدیرکل و یا یک مسئول اداره با همان نگاه طایفه‌ای و قومی به مجموعه همکاران و مراجعین نگاه کند. چنانچه در ادارات یاسوج دقیق شویم به وضوح در خواهیم یافت که روابط طایفه‌ای و شخصی در ادارات و سازمانها بشدت رواج یافته، به ویژه در این دوره، صورت‌بندی قومی به خود گرفته و شایسته سالاری و شایسته گزینی بر اساس همین مناسبت‌های قومی تعریف شده است.
کافیست نگاهی به رسانه‌های این شهرستانها انداخته تا متوجه طایفه‌گرایی در همه ابعاد ادارات دولتی شهرهای موصوف شویم. در انتصابات و استخدام‌ها بیش از آن که شایسته سالاری مدنظر باشد بیشتربه تعلقات طایفه‌ای توجه شده است. در ادارات می‌بینیم مدیرکل نصب شده توسط نماینده، از همین الگوی سیاه استفاده نموده و آشنایان خود را به میزان وسیعی در اداره متبوع به کار گمارده است.
اغلب شهروندان در این شهرها در پی آن هستند ببینند چه فرد یا افرادی از طایفه آنها پست گرفته است به گونه‌ای که یک اداره کل سهم یک طایفه شده و اداره کل دیگر سهم طایفه ای دیگر،. گاهی هم در این دوره مدیرکل به یک طایفه رسیده است، معاونت‌ها به طایفه دیگر.
مطالبات اجتماعی بیش از همه بر تعلقات طایفه‌ای بنا شده است. بنابراین، همین مناسبت‌های طایفه‌ای، قومی به مناسبت‌های حاکم بر نظام اداری انجامیده است.
متاسفانه ادارات در شهرستانهای بویراحمد، دنا و مارگون بر اساس همین روابط طایفه‌ای و قومی عمل می‌کنند.
تعصبات طایفه ای مانعی برای مقبولت و مشروعیت نخبگان:
تعلقات قومی و قبیله‌ای قوی و متعصبانه باعث شده مسئولی که از شایستگی لازم برخوردار است نه تنها مقبولیت، بلکه مشروعیت هم نداشته باشد. وجود تعصبات قومی شدید در ادارات سبب شده که بوروکراسی ضعیف گردیده و در این شهرها آسیب‌هایی همچون انتصابات طایفه‌ای، استخدام های فله ای، روابط شخصی غیر متعارف و زیادی به وجود آید.
نتایج پژوهشی که در یاسوج راجع به بوروکراسی انجام گرفته نشان داد که بوروکراسی در حد پایینی قرار دارد و پاسخگویان معتقد بودند که وضعیت بوروکراسی در سطح ضعیف قرار دارد. ضعیف بودن بوروکراسی در این شهرها حاکی از آن است که سازوکارهایی بر نظام اداری حاکم است که زمینه ساز تخلفات و فساد گردیده و برآیند آن نارضایتی مردم از نظام اداری است.
تصمیم گیری در ادارات دولتی بیشتر ملاحظات سیاسی و قومی می‌باشد و مردم معتقد هستند که کارمندان بر اساس تخصص و شایستگی انتخاب نمی‌شوند.
انتصابات و استخدام های فله ای:
در انتصابات قومی و قبیله ای، شایسته سالاری رنگ می‌بازد و قوم گرایی تقویت می‌شود، امری که علاوه بر تضعیف عملکرد دستگاه‌ها، نارضایتی مردم را به دنبال خواهد داشت.دراین شهرستان نماینده در تمامی نهادها دخالت دارد و اجرای قوانین را تضعیف کرده است. شهرستانی که نگاه بوروکراسی در آن متاثر از نگاه طایفه‌ای، ایلی و خانی باشد، استخدام ها و انتصاب ها در آن فقط برای نزدیکان نسبی و سببی میسر است. نماینده‌ای که با نگاه قومی انتخاب می‌شود تاثیری در پیشرفت استان ندارد، زیرا نگاه سیاسی و ایدئولوژیکی ضعیفی دارد. نماینده‌ای که به دنبال لشکرکشی قومی است هدفی جز خدمت به خود و طایفه ندارد.
نگاه طایفه گرایی عامل عقب ماندگی فرهنگی و توسعه در بویراحمد:
آن چیزی که باعث ضعیف شدن شهرستانهای بویراحمد، دنا و مارگون از لحاظ فرهنگی و توسعه‌ای شده، نگاه قوم گرایی و رانت فامیلی می‌باشد. تاکید و ترویج قوم گرایی، تعصبات قومی را به دنبال دارد و قدرت تشخیص مردم برای انتخاب درست نمایندگان مجلس را با چالش مواجه می‌کند. عامل طایفه‌گرایی مانع تحلیل دقیق اطلاعات و تصمیم گیری درست سیاسی شده است، به طوری که منافع طایفه بر مصلحت شهر و منطقه برتری یافته و مانعی جدی بر سر راه شایسته سالاری و توسعه ایجاد نموده است، که در چنین شرایطی تعصب‌های بی‌جا مانع از وحدت جمعی و مشارکت‌های اجتماعی و سیاسی سالم می‌شود. طایفه‌گرایی و تعصبات بی‌جا در بویراحمد و دنا و مارگون سبب شده نماینده‌ای که از صداقت، تجربه و امانت داری و تخصص برخوردار باشد نادیده گرفته شود.
درپایان باید گفت آن چیزی که بر نظام اداری در شهرستانهای بویراحمد، دنا و مارگون حاکم است، نه یک ساخت بوروکراسی است، بلکه طایفه گرایی منشاء اخذ تصمیم پیرامون همه مسائل می باشد.
نیاز به جهاد و قیام بزرگ:
بهترین راه برای برون رفت از وضعیت موجود، انتخاب آگاهانه و درست و اساسی می‌باشد. مسیر توسعه و عبور از مشکلات زمانی فراهم می گردد که نگاه‌های تنگ نظرانه سیاسی، قبیله‌ای و طایفه‌ای در شهرستانهای بویراحمد، دنا و مارگون حذف شود. طایفه‌گرایی موجب محو شدن شایستگی ها و شایسته سالاری می‌شود. بزرگترین رسالتی که بر دوش فرهیختگان و اهل قلم در این شهرستانها قرار دارد، آگاه‌سازی مردم برای حذف فرهنگ مذموم طایفه گرایی و قوم گرایی و تعصبات منفی بر آمده از آن است. بویراحمد نیاز به یک جهاد و قیام بزرگ دارد، قیام در راه شایسته سالاری و عبور از ساختار طایفه ای در مسائل اداره عمومی.
منصور درخشانفر، دانشجوی دکترای جامعه شناسی
۲/بهمن/۱۴۰۲
حاج منتظریان است
حاج منتظریان است
مرد تلاشگر
آرزوی موفقیت و سربلندی دارم برات.
آقای درخشانفر آباء واجدادش تحلیل گر دست به قلم وسخنور بودن وهستن برای همه مشخص هست
به‌راستی‌که‌اصالت‌همیشه‌زنده‌هست,✅
تو برای دردی که مادرت کشیده سخت است