عصر دنا مسیر اقتصاد، اشتغال زایی – پرورش مرغ در ایران تا سال ۱۳۳۲ فقط جنبه خانگی و روستایی داشت و جمعیت آن بیش از ۳۰ میلیون قطعه برآورد می‌شد اما به دلیل ورود مرغ‌های اصلاح نژاد شده خارجی به کشور جمعیت آنها به ۱۱ میلیون قطعه تا سال ۱۳۵۳ کاهش پیدا کرد و این روند نزولی تا سال‌های اولیه پس از انقلاب ادامه پیدا کرد. در این میان به منظور مقابله با انقراض مرغ‌های بومی از سال ۱۳۶۷ طرح جمع‌آوری نژادهای مرغ بومی در روستاها توسط جهاد سازندگی آغاز شد. در این راستا شعله قربانی عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور در گفتگو با مسیر اقتصاد گفت: تلاش‌های بسیاری از سال ۱۳۶۷ برای حفظ و اصلاح نژاد مرغ‌های بومی در کشور صورت گرفته است، بر اساس آخرین آمار رسمی در سال ۱۳۸۳، جمعیت مرغ‌های بومی با روندی افزایشی به ۴۳ میلیون قطعه رسید؛ البته در حال حاضر آمار رسمی در خصوص جمعیت مرغ‌های بومی در کشور وجود ندارد.
وی ادامه داد: استراتژی اصلاح نژادی بر روی توده‌های مرغ بومی با هدف بهبود صفات تولیدی و تولید مثلی از جمله افزایش وزن بدن، تعداد تخم‌مرغ، وزن تخم‌مرغ انجام و طی سال‌ها، انتخاب ژنتیکی موجب ایجاد نژادهای دو منظوره با پتانسیل تولید مناسب شده است.
ثبت ۶ نژاد مرغ بومی اصلاح شده در کشور
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور ضمن اشاره به ثبت ۶ نژاد مرغ بومی دومنظوره اصلاح شده در کشور گفت: در حال حاضر مرغ‌های ارومیانا مربوط به شمال غرب کشور در استان آذربایجان، مرغ پارسه مربوط به جنوب کشور در استان فارس، مرغ ایساتیس مربوط به جنوب شرق کشور در استان یزد، مرغ سپاهان در مرکز کشور در استان اصفهان، مرغ کاسپین مربوط به شمال کشور در مازندران و مرغ توسیکا مربوط به منطقه شمال شرق در استان خراسان هستند.
وی ادامه داد: این نژادهای اصلاح شده دو منظوره دارای ترکیب ژنتیکی پایدار و از شجره‌ای ۳۰ ساله برخوردار هستند. همچنین تولید گوشت و تخم‌مرغ در این نژادهای اصلاح شده نسبت به توده‌های اولیه به طور میانگین ۵۵ تا ۶۵ درصد افزایش داشته است. به عنوان نمونه تولید تخم مرغ در نژاد مرغ بومی پارسه از ۸۵ عدد به ۲۲۰ عدد در هر دوره تولید رسیده است.
ظرفیت بی نظیر مرغ‌های بومی جهت اشتغال زایی در روستا
قربانی ضمن اشاره به اهمیت مرغ‌های بومی در تقویت اقتصاد روستا اظهار داشت: هزینه تولید و نگهداری مرغ‌های بومی پایین است؛ چرا که این پرندگان مقاوم به بیماری بوده و همچنین انتظارات کمی نسبت به جایگاه پرورش و تغذیه دارند. بنابراین پرورش مرغ‌های بومی برای روستائیانی که فضای باز قابل توجهی در اختیار داشته باشند، بسیار مقرون به صرفه است و باعث اشتغال زایی در روستا می‌شود.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور تصریح کرد: بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد به علت خشکسالی‌های اخیر امکان تولید محصولات زراعی در روستاهای استان فارس به شدت کاهش یافته است؛ به طوری که عدم کسب درآمد مناسب زمینه مهاجرت از روستاها را ایجاد کرده است؛ در این میان برخی از روستاها نظیر اسماعیل آباد که امکان کسب درآمد مناسب از طریق تولید محصولات زراعی را ندارند اقدام به پرورش و نگهداری مرغ بومی پارسه یا سپاهان کرده اند و با فروش مرغ زنده یا تخم مرغ، درآمد مناسبی را کسب می‌کنند.
