صاحب نظران درباره واگذاری دنا چه می گویند؟

عصر دنا: چند سال پیش مسوولان محیط زیست کهگیلویه وبویراحمد طی نامه ای پیشنهاد واگذاری دنای شمالی را مطرح کنند امسال که مسوولان استان اصفهان تصمیم به ساخت سد ماندگان گرفته اند این موضوع پیگیری شد تا جایی که  اردیبهشت ماه سال جاری در شورای عالی محیط زیست مطرح و تصویب شد.

خبر طی شدن مراحل مقدماتی واگذاری مدیریت دنای شمالی در استان های زاگرس نشین به دغدغه نخست شهروندان تبدیل شد به طوری که مردم به ویژه در کهگیلویه وبویراحمد با برگزاری تجمعات مختلف خواستار لغو مصوبه شورای عالی محیط زیست در این خصوص شدند.

برای واکاوی موضوع پیامدها و آثار واگذاری مدیریت دنای شمالی به استان اصفهان با حضور کارشناسان و صاحب نظران حوزه آب و محیط زیست همایش های مختلفی در کهگیلویه و بویراحمد برگزار شد.

در این آیین ها کنشگران محیط زیست و علاقه مندان به پایداری طبیعت زاگرس حضور داشتند صاحب نظران در خصوص  پیامدهای اجتماعی،فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی موضوع نقطه نظرات خود را مطرح کردند.

نگاهی به طبیعت زیبای دنا

منطقه حفاظت شده دنا از مهمترین ذخیره گاه‌های زیست کره جهان ،ظرفیتی مهم برای حفظ بیش از ۳۲۰ گونه جانوری در این منطقه بکر و میراث گرانبهای طبیعی است،این منطقه در شانزدهم تیرماه سال ۹۰ به عنوان پانصد و شصت و یکمین ذخیره گاه زیست کره جهان در سازمان یونسکو ثبت شد.

وجود کوه های سربه فلک کشیده، جنگل، بیش از ۱۰۰ چشمه، رودخانه و یکهزار و ۲۰۰ گونه گیاهی دنا را به زیستگاه گونه‌های جانوری مختلف تبدیل کرده است.

مناطق حفاظت شده دنا با وسعت ۹۳ هزار و۶۶۰ هکتار و دنای شرقی با وسعت ۲۸ هزار و ۲۰۲ هکتار در شهرستان های بویراحمد و دنا در کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته اند از نگاه صاحب نظران یکی از نقاط با ارزش از منظر سیمای سرزمینی و غنای زیستی در جهان محسوب می شود..

ضرورت حفظ اصل یکپارچگی دنا

پژوهشگر و کنشگر پیشکسوت محیط زیست اعتقاد دارد که اصل یکپارچگی منطقه حفاظت شده دنا باید حفظ شود تا مدیریت اصولی در این میراث طبیعی صورت گیرد.

محمد درویش با اشاره به اینکه مناطق حفاظت شده زیادی در کشور وجود دارد که به صورت یکپارچه مدیریت می شود تاکید کرد: مردم کهگیلویه و بویراحمد از یک اصل اصولی علمی و قانونی حمایت می کنند.

وی تاکید کرد: به عنوان مثال منطقه حفاظت شده گلستان که بین استان های گلستان و خراسان جنوبی واقع شده مدیریت آن به صورت یکپارچه در استان گلستان انجام می گیرد.

پژوهشگر و کنشگر پیشکسوت محیط زیست تاکید کرد: دولت به جای واگذاری اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد را با تزریق اعتبار و امکانات برای مدیریت بهتر کمک کند.

درویش با یادآوری احساس مسوولیت نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی و شهروندان کهگیلویه و بویراحمد ابراز امیدواری کرد: بند دوم مصوبه شورای عالی محیط زیست درباره واگذاری بخشی از دنای شمالی حذف شود

وی با بیان اینکه رشته کوه های زاگرس که در گستره ۱۴ استان کشور قرار دارد و ۴۵درصد از آب شیرین کشور را تامین می کند تاکید کرد: منطقه حفاظت شده دنا به عنوان یکی از غنی ترین بخش های زاگرس نیازمند حمایت برای مدیریت یکپارچه برای ادامه حیات است.

درویش خاطرنشان کرد:پوشش گیاهی و تنوع‌زیستی منحصر به فرد که حاصل منابع‌آبی موجود در دناست اگر کاهش یابد، یکی از ارزشمندترین ذخیره‌گاه های کشورمان با مشکلات جدی روبرو می‌شود.

درویش به اشاره به نگرانی ها مبنی بر احداث سد ماندگان از طرف استان اصفهان گفت: دغدغه همه ما حفظ محیط زیست کشور است و باید از تمامیت ایران دفاع کنیم.

دنا یک مساله ملی است

سعید انصاریان،یکی از فعالان محیط زیست در کهگیلویه و بویراحمد اعتقاد دارد که نگاه به مسأله دنا باید حفظ یک سرمایه طبیعی ملی باشد.

وی که با راه اندازی یک بنیاد در روستای الگن برای حفاظت گونه های حیات وحش سهم مهمی در پایداری گنجینه های طبیعی کهگیلویه وبویراحمد داشته با اشاره به اینکه صیانت اصولی از منطقه حفاظت شده دنا نیازمند مدیریت یکپارچه است تصریح کرد: دنا یک میراث طبیعی است که  در صورت بی تدبیری می تواند با خطرات جدی مواجه شود.

انصاریان تاکید کرد:با افزایش آگاهی عمومی و حمایت از فعالان محیط زیست و شهروندان مطالبه گر می‌توانیم از این میراث طبیعی ارزشمند محافظت کنیم.

احداث سد ماندگان منابع آبی منطقه دنا را کاهش می دهد

بهنام اندیک از کارشناسان حوزه آب اعتقاد دارد که واگذاری منطقه دنای شمالی و احداث سد ماندگان با کاهش ذخیره منابع آبی زیست بوم دنا تهدید کننده این میراث طبیعی است.

وی به تجربه تلخ نخل های سر بریده سواحل اروند رود اشاره کرد و افزود: کاهش ذخیره منابع آبی آثار جبران ناپذیری بر طبیعت بکر دنا به عنوان یک سرمایه ملی دارد.

اندیک تصریح کرد:درمجموع، دنا، هویت و سرمایه ملی همه ایران است و حفاظت از این زیست‌بوم ارزشمند، وظیفه همه هموطنان است.

وی ابراز امیدواری کرد:با همکاری و همدلی مردم و مسوولان بتوانیم از دنا در برابر تخریب ها صیانت و آن را برای آیندگان حفظ کنیم.

پیامدهای احداث سد ماندگان

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه ساخت سد ماندگان سبب تغییر اقلیم دنا و در معرض خطر قرار گرفتن حیات وحش این منطقه می‌شود، گفت: تاکنون به تمامی مکاتباتی که توسط اصفهان و سازمان مرکزی در خصوص این سد از این استان درخواست شده است، جواب منفی داده‌ایم .

 اسلام جاودان خرد اظهار کرد: شرکت آب منطقه ای اصفهان ۱۶ بهمن ۱۴۰۲ طی مکاتبه ای با محیط زیست کهگیلویه وبویراحمد، خواهان مطالعات ارزیابی زیست محیطی تامین بخشی از آب آشامیدنی استان اصفهان در محدوده منطقه روستای ماندگان واقع در منطقه تحت مدیریت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد اما در جغرافیایی شهرستان سمیرم استان اصفهان شد.

وی تصریح کرد : با توجه به اینکه از سال ۱۳۹۶ تاکنون حفاظت این منطقه در قالب طرح" مدیریت یکپارچه دنا " به استان ما واگذار شده و بخشی از مکان مطالعاتی درخواستی در محدوده اراضی تحت مدیریت محیط زیست ما قرار گرفته است نیاز بود که از استان کهگیلویه و بویراحمد استعلام گرفته شود.

جاودان خرد ادامه داد: کمتر از ۲۴ ساعت به تاریخ ۱۷ بهمن ماه طی ۱۲ بند به استعلام دریافتی پاسخ شفاف و مستدل داده شده که با مطالعه ژئوتکنیک طرح موافق اما با هر گونه ساخت و ساز و اقدامات عمرانی و سد سازی در محدوده منطقه تحت مدیربت محیط زیست استان مخالف هستیم.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد ابراز کرد: مطابق با قانون ساخت سد منوط به اخذ مجوز زیست محیطی است و قانونا" باید ۱۰۰ متر با مرز منطقه حفاظت شده فاصله داشته باشد بنابراین بدلیل اینکه بخشی از این سد در محدوده منطقه تحت مدیریت ما قرار دارد شرایط لازم را دارا نبوده و اینکه متولیان سد قبل از دریافت مجوز ، اقدامات عمرانی انجام دهند مخالف قانون است .

جاودان خرد گفت: تاکنون به تمامی مکاتباتی که از طرف اصفهان و سازمان مرکزی در خصوص این سد از کهگیلویه وبویراحمد درخواست شده جواب منفی داده ایم و تمامی مجوزهای صادره برای سدهای کشور راسا متمرکز در سازمان مرکزی صادر می شود و تنها بخشی از استعلام ها از استان ها گرفته می شود.

جاودان خرد گریزی هم به مصوبه سی و هشتمین جلسه شورای عالی محیط زیست زد و تاکید کرد: سی و هشتمین مصوبه شورای عالی محیط زیست که در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۴۰۳ به استان ابلاغ شد و محیط زیست استان کمتر از یک هفته مراتب اعتراض خود را بصورت مکتوب به سازمان مرکزی ابلاغ کرد، بدلیل مخالفت محیط زیست کهگیلویه وبویراحمد به مفاد مصوبه ، همراهی مسئولان ارشد استانی، یکصدایی مجمع نمایندگان استان و مهمتر از همه ، مطالبه بحق مردم طبیعت دوست استان تاکنون آن بخشی از مفاد مصوبه که مربوط به استان ما بوده اجرا نشده است.

مصوبه جنجالی واگذاری دنای شمالی به مساحت بیش از ۶۱ هزار هکتار وارد فاز جدیدی از واکنش ها و مصاحبه ها در سطح ملی و استانی و به نوعی سرخط خبرهای رسانه ها و نقل محافل فعالان زیست محیطی و شبکه های اجتماعی شده است.

شواهد حاکی از آن است که مصوبه جدایی دنای شمالی به وسعت (۶۱ هزار هکتار) از کهگیلویه و بویراحمد و واگذاری آن به استان اصفهان بدون حضور مسئولان ارشد کهگیلویه و بویراحمد اردیبهشت ماه امسال در شورای عالی محیط زیست به تصویب رسیده است.

۱۳ اردیبهشت ماه، شورای عالی محیط زیست با حضور هشت وزیر، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، استاندارد، مدیریت بحران، چهار استاد دانشگاه و به ریاست رئیس جمهور شهید برگزار شده است.

انتشار این خبر در سطح فضای مجازی و رسانه ها با واکنش های مختلفی روبرو بوده است و تا جایی که نیمی از وقت شورای اداری استان به همین موضوع اختصاص داده شد.

آنگونه که شواهد نشان می دهد، مصوبه جنجالی جدا شدن دنای شمالی از مدیریت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد بدون مطالعه و کار کارشناسی لازم انجام شده است و مسئولان ارشد استان همچون استاندار و متولیان حوزه محیط زیست استان از آن بی خبر بوده اند.

این در حالی است که برای احداث یک سد کوچک هم باید مطالعات اجتماعی انجام گیرد و همه جوانب آن بررسی شود اما تصمیم مهمی همچون جدا شدن دنای شمالی از مدیریت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد با وسعتی بیش از ۶۱ هزار هکتار بدون مطالعات اجتماعی و نظرات مشورتی گرفته شده است.

سخن آخر

شهروندان کهگیلویه وبویراحمد بر این باور هستند که استان اصفهان به عنوان سرزمین مهد،هنر، معماری یادگار بخشی از تمدن کهن ایرانی است و می خواهند با لغو این مصوبه به همدلی بیشتر بین اقوام ایرانی کمک شود. 

آنان تاکید می کنند که سرمایه های ملی برای همه هموطنان ارزشمند است و قطعا هیچ ایرانی وطن دوستی علاقه ای به تخریب میراث طبیعی کشورش ندارند.