به بهانه قتل دختر جوان تهرانی توسط مسافرکش شخصی؛ انتخابی برای امنیت ،آسایش و آرامش
امید است مورد توجه شهروندان ، مسئولان ومتولیان امر واقع گردد وهرکس به سهم خود وظایفش را به درستی انجام دهد تا مجددأ شاهد چنین رویدادهای تلخ و ناگواری نباشیم.
سهم شهروندان مراقبت از خود با انتخاب گزینه ای مناسب برای امنیت سفرشان است.
سهم مسئولین ومتولیان امر در حوزه حمل ونقل (بویژه شهرداری‌ها) سیاستگذاری و برنامه ریزی جامع با زیر ساخت های مناسب با بهره مندی از برنامه های نوین با فناوری های پیشرفته روز در جهت ایجاد ناوگانی پویا وکارآمد با ارائه خدماتی مطلوب که هر لحظه در دسترس باشد و نظارت مستمر و دقیق بر آن اعمال گردد تا اعتماد مسافرین را جلب نماید.
خطرات پنهان مسافرکش‌های شخصی و ضرورت استفاده از ناوگان رسمی حمل ونقل عمومی (تاکسیرانی)
استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و خصوصی در شهرها ، بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره مردم است. با این حال، انتخاب وسیله نقلیه مناسب برای جابجایی می‌تواند تأثیر مستقیمی بر امنیت، راحتی و حتی مسائل حقوقی داشته باشد. در سال‌های اخیر، استفاده از مسافرکش‌های شخصی به دلیل سهولت دسترسی و هزینه‌های به ظاهر کمتر، رواج گسترده ای یافته است؛ اما این انتخاب می‌تواند خطرات و پیامدهای ناخواسته‌ای را در پی داشته باشد که در ادامه به تفصیل به آنها می‌پردازیم و بر ضرورت استفاده از ناوگان رسمی تاکسیرانی تأکید می‌کنیم.
۱. عدم احراز هویت و سابقه رانندگان: دریچه‌ای به سوی ناامنی
یکی از مهم‌ترین و نگران‌کننده‌ترین جنبه‌های استفاده از مسافرکش‌های شخصی، عدم احراز هویت دقیق و سابقه رانندگان است. در ناوگان رسمی تاکسیرانی، تمامی رانندگان موظف به ارائه مدارک کامل هویتی، گواهی عدم سوءپیشینه،اعتیاد وچشم پزشکی،تأییدیه پلیس اماکن عمومی ناجا ، گذراندن دوره‌های آموزشی مرتبط با قوانین راهنمایی و رانندگی و همچنین اصول مشتری‌مداری هستند. این اطلاعات به صورت منظم توسط نهادهای نظارتی مختلف بررسی و به‌روزرسانی می‌شوند
در مقابل، رانندگان مسافرکش‌های شخصی اغلب بدون هیچ‌گونه نظارت یا تأییدیه‌ای به فعالیت می‌پردازند. این وضعیت می‌تواند فرصتی برای افراد سودجو، با سوابق کیفری یا سوءرفتار، فراهم کند تا به راحتی در این سیستم فعالیت کرده و امنیت مسافران را به خطر بیندازند. حوادث ناگواری همچون،جا ماندن وسایل شخصی،سرقت، آزار و اذیت، تجاوز ،آدم‌ربایی یا حتی قتل که متأسفانه در گزارش‌های پلیسی گهگاه دیده می‌شوند، می‌توانند نتیجه این فقدان نظارت باشند
۲. فقدان بیمه و پوشش‌های حمایتی: رهاکردن مسافر در مواجهه با حوادث
یکی دیگر از تفاوت‌های اساسی میان مسافرکش‌های شخصی و ناوگان رسمی، پوشش بیمه‌ای است. تاکسی‌های رسمی دارای بیمه شخص ثالث اجباری هستند که در صورت بروز حادثه، خسارت‌های جانی و مالی وارده به مسافران را پوشش می‌دهد. علاوه بر آن، سازمان‌های تاکسیرانی، اغلب بیمه‌های بدنه و حوادث راننده را نیز برای افزایش امنیت و آرامش خاطر رانندگان و مسافران خود فراهم می‌کنند
در مورد مسافرکش‌های شخصی، این وضعیت کاملاً متفاوت است. خودروهای شخصی معمولاً تنها بیمه شخص ثالث برای سرنشینان غیر از راننده را دارند، اما این بیمه ممکن است شامل پوشش‌های کافی برای حوادث ناشی از حمل مسافر به صورت غیرقانونی نباشد. در صورت بروز هرگونه حادثه رانندگی، مسافر ممکن است بدون هیچ‌گونه پوشش بیمه‌ای مناسب رها شود و مجبور به تحمل تمامی هزینه‌های درمانی یا خسارات مالی به تنهایی گردد. این موضوع می‌تواند بار مالی سنگینی را بر دوش مسافران آسیب‌دیده تحمیل کند
۳. نبود نظارت بر کیفیت خودرو و سلامت فنی: خطری پنهان در هر سفر
ناوگان رسمی تاکسیرانی ملزم به رعایت استانداردهای مشخصی در زمینه سلامت فنی و ایمنی خودروها است. تاکسی‌ها به صورت دوره‌ای مورد بازرسی فنی قرار می‌گیرند تا از عملکرد صحیح ترمزها، لاستیک‌ها، چراغ‌ها و سایر اجزای حیاتی اطمینان حاصل شود. این بازرسی‌ها به حداقل رساندن خطرات ناشی از نقص فنی خودرو کمک می‌کنند
در مقابل، هیچ‌گونه نظارتی بر سلامت فنی خودروهای مورد استفاده توسط مسافرکش‌های شخصی وجود ندارد. یک راننده ممکن است از خودرویی با نقص فنی جدی استفاده کند که در ظاهر مشخص نیست، اما می‌تواند در حین حرکت منجر به حوادث دلخراش شود. این فقدان نظارت، ریسک سفر با خودروهایی که شرایط ایمنی استاندارد را ندارند، به شدت افزایش میابد
۴. معضل نرخ‌گذاری نامشخص و امنیت مالی: سوءاستفاده‌های مالی و تعرفه‌های غیرعادلانه
یکی از مسائلی که در مورد مسافرکش‌های شخصی به کرات مطرح می‌شود، شفافیت در نرخ‌گذاری است. در ناوگان رسمی تاکسیرانی، تعرفه‌ها بر اساس مصوبات اتحادیه و بر اساس مسافت طی شده یا زمان انتظار (با استفاده از تاکسی‌متر) تعیین می‌شود. این سیستم، از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری کرده و مسافر می‌تواند پیش از شروع سفر، از هزینه تقریبی مطلع شود
اما در مورد مسافرکش‌های شخصی، نرخ‌گذاری اغلب سلیقه‌ای و توافقی است که می‌تواند به سوءاستفاده رانندگان منجر شود. ممکن است رانندگان نرخ‌های گزافی را درخواست کنند، به خصوص در ساعات اوج ترافیک یا برای مسیرهای ناآشنا. همچنین، در صورت بروز اختلاف بر سر کرایه، هیچ نهاد نظارتی برای حل و فصل این مشکلات وجود ندارد و مسافر عملاً بی‌دفاع است. این موضوع می‌تواند به تجربه‌ای ناخوشایند و از بین رفتن اعتماد مسافر منجر شود.
۵. نبود سیستم پاسخگویی و پیگیری شکایات: بی‌دفاع در برابر تخلفات
یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از ناوگان رسمی تاکسیرانی، وجود سیستم‌های پاسخگویی و پیگیری شکایات است. در صورت بروز هرگونه تخلف از سوی راننده (مانند عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، سوءرفتار، یا عدم رعایت اصول اخلاق حرفه ای و مشتری‌مداری)، مسافر می‌تواند با ارائه کد تاکسی یا شماره پلاک، شکایت خود را ثبت کند. نهادهای مسئول بصورت آنی موظف به پیگیری این شکایات و برخورد با متخلفان هستند
این امکان در مورد مسافرکش‌های شخصی عملاً وجود ندارد. اگر راننده رفتار نامناسبی داشته باشد یا اتفاق ناخوشایندی رخ دهد، مسافر هیچ راهی برای پیگیری یا شکایت رسمی ندارد. این فقدان پاسخگویی، دست رانندگان متخلف را باز می‌گذارد و می‌تواند به تکرار تخلفات متعدد و بدتری منجر شود.
۶. خودروهای شخصی نباید مسافر جا به جا کنند : وظایف متولیان امر و بحث فرهنگ سازی ونااگاهی شهروندان
شهرداریهای کشور باید تدابیر ویژه‌ای برای ساماندهی ناوگان حمل‌ونقل درون‌شهری اتخاذ نمایند تا هر فردی بدون هویت مشخص و مجوز نتواند در این حوزه فعالیت داشته باشد
در شهرهای کوچک، تا حدودی ناوگان رسمی تاکسیرانی به‌صورت منظم و شناسنامه‌دار فعالیت می‌کنند و حتی بدون دریافت یارانه، خدمات مناسبی ارائه می‌دهند. همچنین آژانس‌ها ورانندگان تاکسی نیز دارای کد شناسایی معتبر هستند.
اگر چه امروزه همین مسافر کش های شخصی وغیر مجاز که بعضأ بعلت ضعفهای نظارتی وترک فعلهای متولیان امر از عدم فرهنگ سازی و ناآگاهی شهروندان سواستفاده کرده و با استفاده از نشان وعلائم شرکتهای حمل ونقل خصوصی اقدام‌به فعالیت می نمایند ودر سرتاسر شهرهای کشور امنیت شغلی رانندگان رسمی تاکسیرانی و امنیت مسافرین را سلب نموده اند وقانون در مقابل آنان بسیار ضعیف عمل میکند که در نهایت منجر به روی دادن چنین حوادث ناگوار وجبران ناپذیری میگردد
بدون شک ادامه این روند ضربه جبران ناپذیری بر پیکره نیمه جان حمل و نقل رسمی وارده کرده و این سیستم را در باتلاق فنا فرو خواهد برد در نهایت هر روز باید شاهد روی دادن چنین حوادث تلخی باشیم که رفته رفته برایمان عادی انگاری باشد
نتیجه‌گیری: انتخابی برای امنیت و آرامش
با توجه به تمامی نکات مطرح شده، مشخص است که انتخاب ناوگان رسمی حمل ونقل عمومی (تاکسیرانی)، تنها یک انتخاب برای حمل و نقل نیست؛ بلکه انتخابی برای امنیت،آسایش، آرامش خاطر و رعایت حقوق شهروندی است. اگرچه مسافرکش‌های شخصی ممکن است در نگاه اول راحت‌تر یا ارزان‌تر به نظر برسند، اما خطرات پنهان و پیامدهای احتمالی آنها بسیار جدی و جبران‌ناپذیر است
به منظور حفاظت از جان و مال خود، کاهش ریسک‌های احتمالی، و بهره‌مندی از خدماتی با کیفیت و تحت نظارت، اکیداً توصیه می‌شود که شهروندان عزیز از ناوگان رسمی تاکسیرانی و اپلیکیشن‌های معتبر و دارای مجوز استفاده نمایند. این انتخاب هوشمندانه، نه تنها به نفع خود مسافر است، بلکه به ارتقاء فرهنگ حمل و نقل عمومی ایمن و قانونمند در جامعه نیز کمک خواهد کرد.
به قلم: رضاکریمی(فعال حمل ونقل عمومی مهاباد)
