احمدی نژاد بر سر دوراهی آمدن یا انتظار!

"من به دلیل كار مترو پیش آقای احمدی‌نژاد رفته بودم. آن موقع هر دو برای ریاست‌جمهوری اعلام كاندیداتوری كرده بودند. ایشان از من سوال كرد: «برای چه حاج آقا آمدند؟ البته با قصد دلسوزی كه ایشان پا به سن گذاشته‌اند و در این كار اذیت می‌شوند.» گفتند: حتی حاضرند به خاطر ایشان كنار بكشند، ولی چون خاستگاه رای من افراد خاصی هستند شاید كنار كشیدن من اثرگذار نباشد و اینكه گفت برای پرشورتر شدن انتخابات آمده است و بازهم تاكید كرد كه اگر حاج آقا فكر می‌كنند، بهتر است نباشد، حاضر است این كار را بكند... ولی پدر جدی نگرفتند."  

سخنان بالا، بخشی از مصاحبه محسن هاشمی، فرزند هاشمی رفسنجانی با روزنامه آرمان در 11 آبان سال گذشته است. هاشمی رفسنجانی در سال 1384 نامزد انتخابات ریاست جمهوری بود ولی در میان نامزدهای انتخاباتی، مردی کوتاه قامت و با ترکیبی ساده و بی آلایش بود، که کمتر شناخته شده بود. محمود احمدی نژاد، شهردار تهران که از زمان اصولگرا شدن شورای شهر تهران، توانست آرای آنها را برای شهردا شدن، کسب کند اما تنها دو سال بعد، شهردار ناشناخته تهران، از خیابان بهشت به سمت پاستور نقل مکان کرد تا تمامی معادلات سیاسی کشور برهم بخورد. در سال 1384 هیچ کس او را جدی نگرفته بود ولی او توانست رئیس جمهور شود! 

یازده سال پس از اولین سال ریاست جمهوری احمدی نژاد و کنار رفتن وی از قدرت در تابستان 1392، او کاپشن بهاری مدل جدید خود را بر تن کرده، پاشنه کفشش را بالا کشیده و از این شهر به آن شهر، به سخنرانی های ارشادی در باب انقلاب، ولایت فقیه، استکبار ستیزی و گاهی طعن های سیاسی می پردازد. طعن هایی که از آن به عنوان نشانه بازگشت یاد می شود وبه سرعت در صدر اخبار رسانه های حامی دولت قرار می گیرد. 

سبک و سنگین کردن شرایط بازگشت

با افزایش تحرکات رئیس جمهور سابق ایران، اولین حدسی که ذهن ها خطور می کند، تمایل او به بازگشت است. در فصل تابستان، تعداد سفرهای احمدی نژاد بیشتر شد و برخی از فعالین سیاسی اصولگرا نیز از آمدن قطعی وی گفتند. به طور کلی نظرات پیرامون احمدی نژاد در دو دسته کلی قرار می گیرند و کسانی که در حد وسط قرار دارند بسیار اندک هستند. دسته ای به طور 100 درصدی مخالف بازگشت احمدی نژاد و حتی خواهان محاکمه وی به خاطر برخی از پرونده ها هستند ولی دسته ای دیگر، موافق کامل او و به دنبال ریاست جمهوری مجددش هستند. 

اما ورای این مباحث، با واقع گرایی و سنجش رفتارهای گذشته احمدی نژاد و فعالیت های امروز وی می توان به نتایجی با احتمالات بالا دست یافت. بر این اساس باید اذعان کرد، در عرصه سیاسی، کمتر بازیگری بدون در نظر گرفتن اهداف و منافع سیاسی دست به تحرک می زند و اغلب بازیگران سیاسی زمانی وارد میدان می شوند که قصد رسیدن به هدفی را در سر داشته باشند. به طور معمول یکی از کارویژه های احزاب سیاسی، دستیابی به قدرت برای پیاده سازی برنامه های خود است. در نبود احزاب شناخته شده و قوی در ایران، این کارویژه ها در افراد فروکاسته می شود که به صورت قبیله ای دست به تحرکات سیاسی زده و با تیم یا گروهی که در کنار خود دارد، در پی کسب قدرت است. 

نمی توان گفت که احمدی نژاد تنها برای ارشاد جامعه دست به افزایش تحرکات خود و سخنرانی هایی در نقش مصلح جامعه زده است. بدون شک او برنامه هایی برای کنش گری در عرصه سیاسی ایران در سال های آینده دارد. اما آیا او برای انتخابات اردیبهشت 96 برنامه دارد؟ و آیا اصولا احمدی نژاد برای بازگشت مجدد به قدرت، آنچنان عجله دارد که با فاصله کوتاه 4 ساله، خود را وارد گود کند؟ واقعیت امر حکایت از آن دارد که در صورت به کار بردن عقلانیت توسط احمدی نژاد، وی هرگز وارد این معرکه در سال آینده نخواهد شد و با در نظر گرفتن احتمال شکست در این دوره، برگ های خود را برای سال 1400 نخواهد سوزاند. این در حالیست که احمدی نژاد را بازیگر هوشمند در عرصه سیاسی می دانند که برای رسیدن به هدف، ممکن است مرزهای اخلاقی یا خطوط قرمز را نیز نادیده بگیرد. 

از سوی دیگر، سودای بازگشت به قدرت نه تنها مختص به احمدی نژاد بلکه میلی است که در اکثر روسای جمهور و نخست وزیر بعد از انقلاب وجود داشته است. میر حسین موسوی، هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی، تلاش خود را برای به دست گرفتن سکان ریاست جمهوری انجام داده اند. هاشمی و موسوی در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرده اند که هر دو راه به جایی نبردند و خاتمی نیز تمایل خود را هرگز پنهان نساخت و به دلیل برخی از محاسبات از تایید صلاحیت نشدن وارد گود نشد. احمدی نژاد نیز از این امر مستثنا نیست و با شناختی که از قدرت بالای ریاست جمهوری در ایران دارد، بار دیگر قصد مزه کردن این قدرت را دارد. اما ترس از دچار شدن به سرنوشت گذشتگان، شاید او را مجاب کند که عجله نکند!

می توان یکی از محتمل ترین گزینه ها را نسبت به بازگشت احمدی نژاد به اظهارات اخیر رحیم مشایی، ارجاع داد. وی در سخنانی کوتاهی گفته است:"آقای احمدی‎نژاد هم هیچ برنامه‎ای برای این انتخابات ندارد و ایشان در این دوره نامزد نمی‎شود." 

هر چند وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر بدون محافظ تردد کردن، گفته است که دوره آنها به پایان رسیده اما اینکه مشایی اذعان کرده احمدی نژاد در این دوره نامزد نمی شود، گویای برنامه ریزی برای انتخابات سال 1400 است. در این میان از سوی برخی از رسانه های اصولگرا به صورت غیرمستقیم، از دیدار رئیس جمهور سابق با رهبر معظم انقلاب منتشر شده که رهبر انقلاب وی را نسبت به حضور در انتخابات نهی کرده اند. به طور قاطع نمی توان نسبت به این اخبار درگوشی و غیر مستند، تحلیل کرد و آمدن یا نیامدن احمدی نژاد را مبتنی بر این شایعات قرار داد ولی با تحلیل واقع گرایانه می توان درصد آمدن او را در این دور از انتخابات بسیار پایین در نظر گرفت. 

حال این سوال مطرح است، افزایش تحرکات احمدی نژاد در ماه های اخیر به چه دلیل است؟ پاسخ به آن را نیز باید در رفتارها و هوشمندی احمدی نژاد جستجو کرد. این بازیگر سیاسی، با درک این واقعیت که در صورت انزوا و گوشه نشینی در عالم سیاست، باید منتظر خوانده شدن فاتحه اش بود یا اینکه منتظر تحرک خاصی از سوی دیگران برای بازگشت مجددش باشد، سعی می کند خود را در کانون توجهات همچنان حفظ کند. میر حسین موسوی پس از 20 سال گوشه نشینی و دوری از عرصه سیاسی به رقابت ها پا گذاشت که عدم درک وی از واقعیت های جامعه سال 88، باعث به بار آمدن فاجعه شد و شکست سنگینی نیز برای وی رقم خورد. احمدی نژاد، به دنبال دوری از عرصه سیاسی نیست و می بایست هر از چندگاهی در صدر اخبار قرار گیرد و به لطف رسانه های اصلاح طلب و حامی دولت، کوچکترین تحرک وی در صدر اخبار آنها قرار می گیرد. 

تا انتخابات اردیبهشت 96، 8 ماه باقی مانده و باید منتظر ماند تا در ماه های آینده، رقبای حسن روحانی مشخص شوند. حامیان دولت که از چند گزینه برای ورود به رقابت ها، احساس نگرانی می کردند و سبد آرای روحانی را در خطر می دیدند، با اتمام حجت حاج قاسم سلیمانی با شایعه سازان تا حدودی خیالشان راحت شد و در سوی دیگر، با بازارگرمی حول اخبار نیامدن احمدی نژاد، رد صلاحیت وی یا نهی شدن از سوی بزرگان نظام، حاشیه امنیت پیروزی روحانی در دور دوم را تضمین شده تر می بینند. اما با این وجود می بایست، از وقوع اتفاقات خارج از تحلیل ها و برنامه ریزی ها، به سادگی عبور نکرد و هرگونه احتمالی را در عرصه سیاسی ایران در نظر گرفت. به هر حال این احتمال نیز وجود دارد که احمدی نژاد یا خود وارد معرکه شود و یا با حمایت از فرد دیگری و از پشت صحنه، بازی انتخابات را پیچیده تر کند. باید احمدی نژاد را جدی گرفت!