تپه تاریخی کرد لاغری یاسوج؛ از تخریب تا تناقض گویی میراث فرهنگی

به گزارش عصر دنا، روزهای اخیر خبرهای ضد و نقیضی در فضای شبکه‌های اجتماعی کهگیلویه و بویراحمد و حتی کانال‌های غیر رسمی به نام میراث، فیلم‌های عکس‌هایی مبنی بر تخریب تپه تاریخی کرد لاغری یاسوج منتشر شده است.

موضوعی که باعث شد خبرنگار خبرگزاری مهر ابتدا به سراغ معاون میراث اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان رفت تا از کم و کیف موضوع را جویا شود.

محمد علی اکبر آتش فراز در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه در چند روز گذشته کلیپی مبنی بر تخریب تپه تاریخی کرد لاغری در فضای مجازی منتشر شد، گفت: بخشی از تپه کرد لاغری شهر یاسوج شن و ماسه و بخش دیگر نیز مکانی برای دور ریز نخاله‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

شکایت مالک علیه میراث فرهنگی استان برای ابطال ثبت ملی

وی با بیان اینکه در دهه ۹۰ بعد از برداشت تپه شن و ماسه، قسمتی از آن به درخواست تعدادی از افراد و میراث فرهنگی مبنی بر مکان تاریخی و وجود اشیا تاریخی در فهرست آثار ملی ثبت و کد نیز دریافت کرد، افزود: مالک این مکان بعد از جویا شدن از اقدام میراث فرهنگی، علیه اداره کل میراث فرهنگی در دیوان عدالت اداری شکایت و رأی ابطال ثبت آثار ملی را در سال ۱۳۹۶ اخذ کرد.

هیچ گونه آثار تاریخی در این تپه وجود ندارد

معاون میراث اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه مالک بعد از چند سال از خارج شدن این تپه از فهرست آثار ملی اکنون اقدام به خاک برداری کرده است، اظهار کرد: هیچ گونه آثاری مبنی بر اینکه اشیا تاریخی در این تپه باشد وجود ندارد.

رأی دیوان عدالت اداری لازم الاجرا است

وی با بیان اینکه آقای رهبر معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان نیز از مکان مورد نظر بازدید و رأی دیوان عدالت اداری نیز بررسی شد، تاکید کرد: رأی دیوان عدالت اداری لازم الاجرا است.

آتش فراز در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آقای رحمانی کارشناس اداره کل میراث فرهنگی استان اصرار بر وجود آثار و اشیا تاریخی در این تپه را دارد، بیان کرد: بخش اعظمی از اقدامات این کارشناس به مشکلات و درگیری‌ها با یکی از معاونین اداره کل میراث فرهنگی استان است.

واکنش کارشناس میراث فرهنگی استان به موضوع تخریب تپه کرد لاغری

بعد از انتشار این اخبار در خبرگزاری مهر، کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد به این موضوع واکنش نشان داد.

تپه کرد لاغری مربوط به دوره‌ایلامی است

محمد کاظم رحمانی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: تپه کرد لاغری یاسوج مربوط به هزاره سوم و چهارم قبل از میلاد و دوره اوایل شهر نشینی و ایلامی است.

وی با بیان اینکه شبیه این تپه در کشور فقط دو مورد وجود دارد، اظهار کرد: این دو تپه یکی در شهر یاسوج مربوط به کرد لاغری و یگری تپه ملیان در استان فارس است که به علت نوع سفال آن شاخص بوده که از نوع لپویی است که در هیچ تپه‌ای در سایر مناطق استان این نوع سفال وجود ندارد.

این تپه دارای چهار ویژگی سفالینه است

کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با بیان اینکه تپه باستانی دارای چهار ویژگی وجود سفالینه در تپه، ابزار فنی شامل ریز تیغه‌های سنگی، استخوان و دیگری ابزار فلزی است که در این تپه وجود دارد، بیان کرد: این تپه به علت کم ارتفاع بودن قدمت آن بیشتر است.

وی با اشاره به اینکه تپه کرد لاغری در سال ۱۳۹۵ با شماره ۳۱۶۹۲ ثبت ملی شد، تاکید کرد: بنا به گفته معاون میراث فرهنگی استان این تپه به علت شکایت مالک زمین از ثبت ملی خارج شد.

هیچ گونه مکاتبه یا مبنی بر خروج تپه از ثبت آثار ملی با میراث فرهنگی استان انجام نشده است

رحمانی با بیا اینکه تا به الان هیچ گونه مکاتبه رسمی از سوی میراث فرهنگی کشور مبنی بر خروج این تپه از ثبت آثار ملی به استان اعلام نشده است، ادامه داد: این تپه بر اثر کوتاهی اداره کل میراث فرهنگی استان تخریب شد.

کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با بیان اینکه رأی صادره را میراث فرهنگی باید مورد اعتراض قرار می‌داد، گفت: حتی اگر این تپه از لیست فهرست آثار ملی خارج شود باید از طریق مدیرکل، حراست و معاونت میراث به پژوهشکده باستان شناسی کشور درخواست عملیات نجات بخشی آن را می‌کردند که این اشیا به صورت سالم از تپه خارج می‌شد.

مکاتبات لازم با مسئولان میراث فرهنگی برای جلوگیری از تخریب تپه انجام شد

وی با اشاره به اینکه در ۲۴ شهریور ۱۴۰۴ ساعت ۱۹ در حین برگشت از مأموریت متوجه متوجه حضور بیل مکانیکی در تپه کرد لاغری شدم، افزود: بعد از این اتفاق مکاتبه رسمی از طریق اینجانب به مدیرکل، حراست و معاونت میراث انجام و درخواست شد که تپه در معرض تخریب قار گرفته و درخواست جلوگیری از عملیات خاک برداری شد اما متأسفانه کار تعطیل نشد و تا اینکه تپه کامل تخریب شد.

معاون دادستان جلوی خاک برداری را گرفت

رحمانی اظهار کرد: در ۳۰ شهریور با مراجعه دادستانی مرکز استان و حضور معاون آقای رهبر معاون دادستان، دستور توقیف عملیات خاک برداری در لحظه بازدید داده شد که کار فعلاً تعطیل شده است.

وی با اشاره به اینکه عوامل تخریب تپه کردلاغری باید پاسخگو باشند، ابراز کرد: این اثر تاریخی فقط مربوط به استان نیست بلکه هویت تاریخی ایران است که دیگر جایگزینی برای آن وجود ندارد.

کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ربط این تپه با تپه تل خسرو را در سفال به کار رفته آن و شاخص بودنش عنوان کرد و گفت: در هیچکدام از تپه‌های استان این نوع سفال وجود ندارد زیرا دست ساز است.

صرف صدور رأی نباید بهانه‌ای برای تخریب آثار باشد

وی با بیان اینکه صرف صدور رأی نباید بهانه‌ای برای تخریب تپه تاریخی باشد، افزود: هیچ گونه اختلافی با نیروهای میراث فرهنگی ندارم و بحث مورد نظر ما تخصصی و موضوع هویت است.

رحمانی با بیان اینکه با این نوع روش مدیریت دیگر هیچ آثار تاریخی در استان وجود نخواهد داشت، اظهار کرد: تقریباً بیش از ۸۰ درصد خاک موجود این تپه از طریق ماشین آلات سنگین مورد انتقال قرار گرفته است.

وی ظروف موجود در این تپه را از نوع تک دکمه‌ای، دست دار، شامل لیوان، ظروف لوله دار برشمرد و تصریح کرد: این ظروف سفالی حین خاک برداری زیر لاستیک بیل‌های مکانیکی از بین رفته‌اند.

صراحت قانون برای تخریب آثار فرهنگی

طبق فصل نهم کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی «‌تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده» مصوب ۰۲/۰۳/۱۳۷۵، طبق ماده ۵۶۲ قانون هرگونه حفاری و کاوش به قصد به دست آوردن اموال تاریخی - فرهنگی ممنوع بوده و مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و ضبط اشیا مکشوفه به نفع سازمان میراث فرهنگی کشور و آلات و ادوات حفاری به نفع دولت محکوم می‌شود و چنانچه حفاری در اماکن و محوطه‌های تاریخی که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، یا در بقاع متبرکه و اماکن مذهبی صورت گیرد علاوه بر ضبط اشیا مکشوفه و آلات و ادوات حفاری مرتکب به حداکثر مجازات مقرر محکوم می‌شود.

همچنین طبق تبصره ۱ این ماده قانونی هر کس اموال تاریخی، فرهنگی موضوع این ماده را حسب تصادف بدست آورد و طبق مقررات سازمان میراث فرهنگی کشور نسبت به تحویل آن اقدام ننماید به ضبط اموال مکشوفه محکوم می‌گردد.

و تبصره ۲، خرید و فروش اموال تاریخی - فرهنگی حاصله از حفاری غیرمجاز ممنوع است و خریدار و فروشنده علاوه بر ضبط اموال فرهنگی مذکور، به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می‌شوند. هرگاه فروش اموال مذکور تحت هر عنوان از عناوین بطور مستقیم یا غیرمستقیم به اتباع خارجی صورت گیرد، مرتکب به حداکثر مجازات مقرر محکوم می‌شود.

ماده ۵۶۳ - هر کس به اراضی و تپه‌ها و اماکن تاریخی و مذهبی که به ثبت آثار ملی رسیده و مالک خصوصی نداشته باشد تجاوز کند به شش ماه تا دو سال حبس محکوم می‌شود مشروط بر آنکه سازمان میراث فرهنگی کشور قبلاً حدود مشخصات این قبیل اماکن و مناطق را در محل تعیین و علامت گذاری کرده باشد.

حال باید منتظر ماند که تپه تل خسرو تاریخی است یا خیر، در صورت تأیید بودن هویت تاریخی این تپه و تخریب آن با ماشین آلات سنگین آیا می‌توان تپه را به حالت اولیه اش برگرداند؟