استفاده اسرائیل از شبکه‌های اجتماعی در عملیات‌های ترور؛ جنگ پنهان در سایه پلتفرم‌ها
عصر دنا- یادداشت اختصاصی: در سایه گسترش شبکه‌های اجتماعی و وابستگی روزافزون جوامع مختلف به پلتفرم‌های دیجیتال، عرصه تازه‌ای از درگیری‌های اطلاعاتی و امنیتی شکل گرفته که تنها با ابزار نظامی قابل تحلیل نیست. اسرائیل با بهره‌گیری از ظرفیت‌های گسترده تکنولوژی و فضای مجازی، راهبردی بی‌سروصدا اما ویرانگر را علیه فرماندهان جبهه مقاومت در پیش گرفته است. راهبردی که در آن، یک پست ساده، یک تبریک تولد یا یک عکس دسته‌جمعی، می‌تواند مقدمه‌ای برای تروری پیچیده و هدفمند باشد.
طی سال‌های اخیر، عملیات‌های متعددی علیه فرماندهان نظامی و اعضای جبهه مقاومت در ایران، عراق، سوریه و لبنان رخ داده که بررسی دقیق‌تر آنها، ردپای فناوری‌های نوین و به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی را پررنگ‌تر از همیشه نشان می‌دهد. تحلیل‌گران می‌گویند این روند، بخشی از راهبرد موساد و نهادهای امنیتی اسرائیل برای تلفیق «جاسوسی کلاسیک» با «تحلیل داده‌های کلان»، «هوش مصنوعی» و «مهندسی اجتماعی» است—ترکیبی مرگبار از تکنولوژی و تاکتیک.
داده‌هایی که جان می‌گیرند: چگونه یک پست ساده، نقشه ترور می‌شود؟
استفاده اسرائیل از اطلاعات ظاهراً عمومی و بی‌خطر در شبکه‌های اجتماعی، یکی از اصلی‌ترین پایه‌های عملیات‌های شناسایی هدف است. حتی اگر افراد مورد نظر خود حضور فعالی در فضای مجازی نداشته باشند، دوستان، خانواده و مخاطبان آنها به‌صورت ناخواسته بخشی از «پازل اطلاعاتی» را تکمیل می‌کنند.
تگ شدن در تصاویر، پیام‌های تبریک و تسلیت، گزارش‌های لوکیشن‌دار از مراسم‌ها و سخنرانی‌ها، همگی خوراک خام الگوریتم‌هایی هستند که قادرند الگوهای رفتاری و مکانی را به‌صورت دقیق ترسیم کنند. به‌ویژه با استفاده از فناوری‌هایی مانند «OSINT» یا همان تحلیل اطلاعات منبع باز، ترسیم یک «پروفایل هدفمند» تنها به چند ساعت زمان نیاز دارد—و نه ماه‌ها پایش فیزیکی.
موقعیت‌یابی لحظه‌ای؛ وقتی موبایل دشمن شماست
با وجود هشدارهای امنیتی مکرر، بسیاری از کاربران—از جمله چهره‌های نظامی—بی‌محابا از امکان‌های موقعیت‌یاب (Location) در اینستاگرام، تلگرام یا توییتر استفاده می‌کنند. اما حتی در صورت غیرفعال بودن لوکیشن، هوش مصنوعی می‌تواند بر اساس نور، ساعت انتشار، سایه‌ها یا حتی جزئیات معماری تصویر، موقعیت مکانی را بازسازی کند.
در بسیاری از موارد، داده‌های به ظاهر پراکنده به‌صورت معناداری کنار هم قرار گرفته‌اند. مسیرهای تردد روزانه، اماکن تکراری مانند خانه یا دفتر، حضور در مراسم خاص، همگی اطلاعاتی‌اند که پس از گردآوری می‌توانند مبنای عملیات‌های پهپادی یا زمینی قرار بگیرند.
اکانت‌های جعلی، دوستی‌های مرگبار
یکی از مرموزترین و خطرناک‌ترین روش‌های موساد، استفاده از اکانت‌های جعلی در پلتفرم‌هایی چون فیسبوک، اینستاگرام یا تلگرام است. افرادی که پشت این اکانت‌ها قرار دارند، خود را به‌شکل فعالان سیاسی، علاقمندان جبهه مقاومت، روزنامه‌نگاران یا همکاران قدیمی جا می‌زنند و با هدف اصلی وارد گفت‌وگو می‌شوند. مرحله‌ای که بسیاری از اهداف، پیش از آن‌که متوجه شوند با دشمن مواجه‌اند، اطلاعاتی حساس درباره برنامه‌های سفر، دیدارهای آتی یا حتی شماره تلفن دیگر فرماندهان را منتقل کرده‌اند.
در برخی موارد، این مکالمات بهانه‌ای برای ارسال فایل‌های آلوده به جاسوس‌افزار بوده و با هک شدن تلفن همراه، دسترسی کامل به اطلاعات داخلی فرد هدف برای موساد ممکن شده است.
گزارشی از رسانه‌های منطقه‌ای نشان می‌دهد در عراق و سوریه، دست‌کم در دو مورد، فرماندهان نظامی اطلاعات مرتبط با تحرکات نظامی را در پیام‌رسان‌ها برای کاربران جعلی ارسال کرده‌اند؛ اطلاعاتی که احتمالاً مستقیماً در طراحی عملیات‌های ترور مورد استفاده قرار گرفته است.
هک، نفوذ، استخراج: از واتساپ تا تلگرام
پلتفرم‌هایی چون واتساپ و تلگرام، به‌رغم ظاهر رمزگذاری‌شده‌شان، بارها مورد نفوذ قرار گرفته‌اند. خصوصاً هنگامی که کاربر، خود قربانی جاسوس‌افزارها یا بدافزارهای موبایلی شده باشد. در این حالت، حتی پیام‌های رمزگذاری‌شده نیز پیش از ارسال یا پس از دریافت، در سطح سیستم‌عامل قابل دسترسی هستند.
موساد، با بهره‌گیری از تجربه گسترده در عملیات سایبری، توانسته بارها اطلاعات مهمی چون اسناد سفر، فایل‌های صوتی مکالمات فرماندهان، یا تصاویر جلسات مهم را استخراج کند—تصاویری که گاه حتی از سوی خود کاربران، به‌صورت محدود در گروه‌های خصوصی به اشتراک گذاشته شده‌اند.
تحلیل شبکه‌ای؛ وقتی «دوست شما» هدف بعدی است
ابزارهای تحلیل گراف شبکه اجتماعی، یکی از مهم‌ترین دارایی‌های اطلاعاتی اسرائیل به‌شمار می‌آیند. این فناوری‌ها می‌توانند نشان دهند که چه کسی با چه کسی در تماس است، چه کسی نقش محوری دارد، یا چه رابطه‌ای میان افراد حلقه اول وجود دارد. در چنین شرایطی، حتی اگر فرد اصلی در لایه امنیتی بالایی قرار داشته باشد، می‌توان از طریق ترور واسطه‌ها، شکاف اطلاعاتی در سیستم فرماندهی ایجاد کرد.
این تاکتیک، از منظر روانی نیز اهمیت دارد: با هدف قرار دادن اطرافیان یک فرمانده، پیام هشدار به سایر اعضا منتقل می‌شود که امنیت فردی، وابسته به همه است—و همه در معرض خطرند.
پلتفرم‌های مورد علاقه اسرائیل
بر اساس بررسی کارشناسان امنیت دیجیتال، رژیم صهیونیستی بیشترین بهره‌برداری را از پلتفرم‌های زیر می‌برد:
تلگرام: به دلیل محبوبیت بالا در کشورهای محور مقاومت، چه در ارتباطات رسمی، چه غیررسمی. گروه‌ها و کانال‌های خصوصی منبعی بی‌نظیر برای تحلیل داده‌اند.
واتساپ: یکی از رایج‌ترین ابزارهای ارتباطی، که با نفوذ از طریق مهندسی اجتماعی یا جاسوس‌افزار، به منبع اطلاعاتی تبدیل می‌شود.
اینستاگرام: پلتفرمی مملو از داده‌های تصویری، لوکیشن‌دار و چهره‌محور. الگوریتم‌های AI اسرائیلی تا حد زیادی به این پلتفرم وابسته‌اند.
فیسبوک و توییتر: برای تحلیل گسترده‌تر تعاملات اجتماعی، رسانه‌ای و سیاسی کاربران.
یوتیوب: ابزار بررسی سبک سخنرانی، تحلیل گفتار و حتی موقعیت مکانی ضبط ویدیوها.
واقعیتی فراتر از میدان نبرد
در نگاهی گسترده‌تر، می‌توان گفت بخشی از میدان نبرد میان جبهه مقاومت و رژیم صهیونیستی، به‌طور کامل به فضای مجازی منتقل شده است. همان‌گونه که موشک‌ها، پهپادها و سامانه‌های دفاعی بخشی از قدرت سخت هستند، ابزارهای دیجیتال و تحلیل داده‌ها بخشی از قدرت نرم یا «قدرت هوشمند» در عرصه امنیت و اطلاعات محسوب می‌شوند.
در این فضا، دشمن نه با تفنگ بلکه با آنتن، نه از پنجره بلکه از نمایشگر موبایل وارد می‌شود.
راهی برای مقاومت دیجیتال؟
این سؤال جدی‌تر از همیشه مطرح است: چگونه می‌توان در برابر این جنگ اطلاعاتی پنهان، از خود دفاع کرد؟
پاسخ کارشناسان به این پرسش، چیزی فراتر از فیلترینگ یا ممنوعیت شبکه‌های اجتماعی است. آنچه نیاز است، ایجاد ساختارهای آموزش سایبری، افزایش سواد رسانه‌ای، و نهادینه‌سازی رفتارهای امن دیجیتال در میان نیروهای نظامی و سیاسی است. بسیاری از نیروهای جبهه مقاومت، همچنان بدون آموزش‌های لازم، از پلتفرم‌هایی استفاده می‌کنند که می‌توانند در کسری از ثانیه، به اطلاعاتی مرگبار برای دشمن تبدیل شوند.
اگر موبایل، امروز همان اندازه سلاح است که کلاشینکف، پس آموزش نحوه استفاده امن از آن، شرط بقای میدان است.
