مشکل دو گانه اوپک پلاس در دوران ترامپ

گروه اوپک پلاس برای مدیریت عرضه و قیمت نفت در سال جاری، با مشکل مواجه شده است. نخست، تولید بیش از حد از سوی چندین عضو این گروه، باعث شد تاثیر کاهش تولید سایر تولیدکنندگان مشارکت کننده در پیمان نفتی، تضعیف شود. سپس تابستان آمد و اولین داده‌های مصرف واقعی برای سه ماهه اول و دوم سال منتشر شد و نشان داد رشد تقاضای چین برای نفت به هیچ وجه نزدیک به انتظارات اوپک نیست. در پایان سال، درست زمانی که اوپک و متحدانش اعلام کردند که آغاز حذف تدریجی محدودیت عرضه خود را به ژانویه سال ۲۰۲۵ به تعویق انداختند، با مبهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر بازار یعنی به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا روبرو هستند.

تقاضای ضعیف چین برای نفت، در حال حاضر اوپک پلاس را از مسیر سیاست‌های مدیریت عرضه خارج کرده است و همچنان با مصرف و واردات مایوس کننده نفت خام، پیش‌بینی‌های اوپک را به چالش می‌کشد.

این گروه اکنون ناچار است با برخی از سیاست‌هایی که رئیس‌جمهور منتخب آمریکا وعده داده است، از جمله صدور مجوز آسان‌تر برای پروژه‌های سوخت فسیلی، تعرفه‌های واردات و موضع سخت‌تر در قبال ایران رویارو شود.

ضعف چین

چین قبلا سیاست ائتلاف اوپک پلاس را تضعیف کرده است. این گروه در حال کاهش تولید است، اما در بحبوحه کندی رشد اقتصادی چین، بحران املاک که فعالیت‌های ساخت‌وساز و مصرف دیزل را تضعیف می‌کند و افزایش فروش خودروهای برقی و ثبت کامیون‌های گازسوز، تقاضای پکن ضعیف‌تر از حد انتظار بوده است.

آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در گزارش ماه گذشته چشم‌انداز انرژی جهان در سال ۲۰۲۴، اعلام کرد که اوپک با رشد استفاده از وسایل نقلیه برقی در چین، در موقعیت دشواری قرار گرفته است.

اوپک در اکتبر، با استناد به داده‌های مصرف واقعی در سال جاری تاکنون و انتظارات برای تقاضای کمتر در برخی مناطق از جمله چین، پیش بینی خود از تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۲۴ را برای سومین ماه متوالی کاهش داد. در هر گزارش از اوت، اوپک نشان داده است که برآوردهایش از رشد تقاضای نفتی چین در زمان انتشار اولین چشم انداز سال ۲۰۲۴ در ژوییه سال ۲۰۲۳، بسیار خوش‌بینانه بوده است.

با وجود دیدگاه بلندمدت خوش‌بینانه، چشم انداز تقاضای کوتاه مدت اوپک در مورد چین مجددا تنزل یافته است. به گفته فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی، مصرف ضعیف‌تر از حد انتظار نفت در چین و افزایش فروش خودروهای برقی در این کشور، همچنان بر رشد تقاضای جهان برای نفت در آینده تاثیر خواهد گذاشت.

بیرول ماه گذشته در مصاحبه‌ای با بلومبرگ گفت: امسال تقاضای جهانی برای نفت بسیار ضعیف است؛ بسیار ضعیف‌تر از سال‌های گذشته و انتظار داریم که این وضعیت تحت تاثیر چین، ادامه پیدا کند.

آمار رسمی واردات نفت خام به چین نیز برای اوپک دلگرم کننده نبوده است. اگرچه همه واردات، نفت خامی نیست که چین مصرف می‌کند، اما روند واردات در بزرگترین واردکننده نفت خام جهان بر قیمت نفت تاثیر گذاشته است.

جدیدترین داده‌های چین نشان می‌دهد که واردات نفت خام این کشور، یک ماه دیگر در مقایسه با ماه مشابه سال ۲۰۲۳ کاهش یافته است. بنا بر داده‌های اداره کل گمرک، چین در اکتبر، ۱۰.۵۳ میلیون بشکه در روز نفت خام وارد کرد. اکتبر، ششمین ماه متوالی بود که واردات محموله‌های خام از میزان واردات در ماه‌های مشابه سال ۲۰۲۳ کمتر بود. واردات نسبت به اکتبر سال گذشته، ۹ درصد و در مقایسه با سطح واردات ۱۱.۰۷ میلیون بشکه در روز در سپتامبر ۲۰۲۴، هم ۲ درصد کمتر بود.

ابهامات ترامپ

به غیر از چین، اوپک پلاس اکنون با پیروزی دونالد ترامپ و ریاست جمهوری او در آمریکا، باید ابهامات و ریسک‌های متوجه تقاضا و عرضه نفت مواجه شود.

علاوه بر سیاست‌های تحریمی، سیاست‌های دیگری که ترامپ مطرح کرده است، مانند تعرفه‌های ۱۰ درصدی بر تمامی کالاهای وارداتی به آمریکا و تعرفه ۶۰ درصدی بر واردات از چین، می‌تواند رشد اقتصاد جهانی را تضعیف کند و در کل منجر به کاهش تقاضای جهانی نفت شود.

اگر اوپک پلاس بخواهد ۲.۲ میلیون بشکه در روز از عرضه خود را در سال آینده به بازار برگرداند، نمی‌تواند رشد ضعیف تقاضای جهانی نفت را تحمل کند.

تعرفه‌ها می‌تواند رشد اقتصاد آمریکا و جهان را کاهش دهد و تقاضای نفت را تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۵ کاهش دهد که یک سوم پیش بینی فعلی شرکت وود مکنزی برای رشد تقاضای جهانی نفت در سال آینده است.

 سایمون فلاورز، رئیس و تحلیلگر ارشد  شرکت وود مکنزی هفته گذشته نوشت: بدون در نظر گرفتن ریسک‌های دیگری مانند تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه، این تعرفه‌ها پتانسیل کاهش قیمت نفت به میزان پنج  دلار تا هفت دلار آمریکا در هر بشکه از سطح فعلی دارد.

تحلیلگران می‌گویند با وجود این واقعیت که صنعت نفت و گاز آمریکا به مدت چهار سال به آنچه می‌خواست رسید و رئیس جمهور حامی این بخش  به پیروزی رسید، اما  بعید است که تولید آمریکا بسیار بیشتر از مسیر رشد فعلی رشد کند.

طبق گزارش شرکت‌های وود مکنزی و ریستاد انرژی، زیرا شرکت‌های سهام عام بزرگی که بر عرضه نفت شیل تسلط دارند، همچنان سوددهی به سهامداران و انضباط سرمایه را به سیاست حفاری حداکثری، ترجیح می‌دهند.

بر اساس گزارش اویل پرایس، در بحبوحه ابهامات بیشتر در مورد عرضه و تقاضای جهانی نفت در دوران ریاست جمهوری ترامپ، اوپک پلاس ممکن است مجبور شود سیاست تولید خود را بیشتر از آنچه که در نظر داشت، تغییر دهد.