مهر: بهرام قربانپور: پهنه ۳۰۰ کیلومتری آبی خزر از یک سو و وجود رودخانه‌های جان دار و نیمه جان گیلان از سوی دیگر فرصت کم نظیری برای شکوفایی اقتصادی این استان فراهم کرده است.
ظرفیت کم نظیر قرارگیری گیلان سر سبز در کنار دریای نیلگون خزر، فرصتی به نام «اقتصاد دریا» را برای این استان پدید آورده است که با ظرفیت سنجی، برنامه ریزی و هدف گذاری درست می‌توان چرخ این اقتصاد مغفول مانده را به حرکت آورد.
اقتصادی که در خزر غرق می‌شود
اگرچه همه اقتصاد گیلان را بر محور کشاورزی می‌دانند اما نباید از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های «اقتصاد دریا محور» غافل شد کما اینکه در طول این سال‌ها اقدامات مؤثری برای پویانمایی اقتصاد دریا پایه در گیلان صورت نگرفته و اگر کاری هم شده در میان وسعت عمیق و شناور خزر گم و غرق شده است.
آنچه امروز اقتصاد گیلان را از بیماری و مرگ تدریجی نجات می‌دهد در کنار علمی سازی صنعت کشاورزی، تحقق «اقتصاد دریا محور» است، اقتصادی که تاکنون در پستو های ناکارآمدی و غفلت جا خوش کرده و کسی هم سراغش را نمی‌گیرد.
استفاده پایدار از ظرفیت منابع و گستره‌های آبی اعم از اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال و در نهایت افزایش تولید ناخالص داخلی به عنوان اقتصاد دریا پایه دور از انتظار نیست و نباید این حوزه بسیار مهم و اثرگذار را در مواردی از قبیل شیلات و گردشگری دریایی خلاصه کرد، برای تحقق ۱۰۰ درصدی اقتصاد دریا محور و آبی نیازمند بسترسازی برای ایجاد حمل و نقل دریایی، گردشگری دریایی، انرژی‌های تجدید پذیر، آبزی پروری و شیلات، بیوتکنولوژی دریایی، زیست هواشناسی و معدنکاری دریایی هستیم که برای تحقق این مهم برنامه منسجم، هدفمند و کارشناسانه نیاز است، مسأله‌ای که در امواج سواحل خزر گم شده است.
طبق داده‌های آماری حدود ۶۰۰ گونه گیاه در دریای خزر شمارش شده و این دریا، ساحل آرامش و زیستن برخی جانوران آبزی پراهمیت از نظر تجارت و شیلات به شمار می‌رود که فراوانی آمار آبزیان خود ظرفیتی برای اقتصاد دریا محور در سواحل خزر است.
همچنین آمارها از وجود بیش از ۳۰۰ گونه جانوران آبزی بومی در دریای خزر حکایت دارد اما وجود فک خزری یک مزیت منحصر به فرد این دریای شمالی است که در واقع یکی از دوگونه فک آب شیرین در جهان تلقی می‌شود.
گیلان سرآمد در مزارع خاویاری
«کوروش خلیلی» مدیرکل شیلات گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر اقتصاد آبی و دریا محور را استفاده پایدار از منابع اقیانوس‌ها برای تقویت رشد اقتصادی و بهبود معیشت و اشتغال ساکنین آن نواحی عنوان کرد و گفت: نگاه به اقتصاد آبی نباید فقط در گردشگری و توسعه صنایع شیلات خلاصه شود و در سایر بخش‌ها می‌توانیم در استان گیلان حرف برای گفتن داشته باشیم.
به گفته وی، توسعه آبزی پروری دریایی از برنامه‌های توسعه دریا محور در سند تحول افزایش تولید شیلات بوده و بر این اساس تولید آبزی پروری باید به ۱۵۵ هزار تن در سال ۱۴۰۴ برسد که در این راستا برنامه‌های خوبی تدوین شده است.
مدیرکل شیلات گیلان فعالیت آبزی پروری را در دو بخش دریا پایه و زمین پایه با اهمیت دانست و گفت: تولید ۵۸ هزار تن ماهی در بخش آبزی پروری زمین پایه دستاورد مهمی است که بعد از انقلاب اسلامی در گیلان تحقق یافته و این آمار در قبل از انقلاب به ۲۵۰۰ تن هم نمی‌رسید و این جهش بزرگ ناشی از توجه ویژه به اقتصاد دریا محور است.
خلیلی ادامه داد: ۵۰ درصد تولید آبزی پروری باید دریا پایه و متکی به آب دریا باشد ۵۰ درصد تولید آبزی پروری باید دریا پایه و متکی به آب دریا باشد، از این رو استفاده از آب دریا با توجه به شرایط بحران آب شیرین و عدم امکان توسعه افقی مزارع آبزی پروری به دلیل کمبود زمین سبب شد تا مسیر برنامه توسعه تولید آبزیان به صورت ارتقای عمودی تولید در واحد سطح و کاهش هزینه‌های تولید در آبزی پروری زمین پایه مورد توجه قرار گیرد.
وی گیلان را سرآمد استان‌های برخوردار مزارع خاویاری در کشور معرفی کرد و افزود: گیلان بهشت ظرفیت شیلاتی برای جهش تولید در برنامه هفتم توسعه است.
گیلان بهشت ظرفیت شیلاتی برای جهش تولید
خلیلی تصریح کرد: افزایش تولید در سطح تا بالا بردن کیفیت تولیدات با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و توجه ویژه به تولید و تکثیر ذخایر اقتصادی دریای خزر ظرفیت‌های شیلاتی گیلان است.
وی ادامه داد: استان گیلان به لحاظ دارا بودن قابلیت‌های شیلاتی می‌تواند نقش مهمی در تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه در حوزه آبزی‌پروری و اقتصاد دریا محور داشته باشد که در این راستا گام گذاری خوبی صورت گرفته است.
مدیرکل شیلات گیلان افزود: نسبت به رشد کیفی و کمی تولید ماهی گرم آبی استان خوش بین بوده و فعالیت در حوزه تولید ماهیان گرم‌آبی را از جمله رویکردهای شیلاتی در گیلان تلقی می‌کند.
خلیلی تصریح کرد: با توجه به مزیت و نقاط قوت گیلان و همچنین متراکم‌سازی که منجر به افزایش تولید می‌شود این استان می‌توان به جایگاه اول کشور را در تولید ماهی گرم‌آبی در طول برنامه هفتم برسد و البته در حوزه ماهیان سردابی هم گیلان روند افزایشی را پیش گرفته است.
به گفته وی، گیلان در توسعه و تولید ماهیان خاویاری پرورشی مقام نخست را در کشور دارد و این مسیر با شتاب تندی در حال افزایش است.
پیامد حذف یک ارز
مدیرکل شیلات گیلان، حذف ارز ترجیحی را چالش بزرگی برای واحدهای تولید ماهیان سرد آبی گیلان عنوان کرد و افزود: با حذف ارز ترجیحی تمام واحدهای پرورش ماهیان سرد آبی به سمت مزارع خاویاری تغییر کاربری و بهره‌برداری دادند و از این رو گیلان امروز در توسعه و تولید ماهیان خاویاری پرورشی مقام نخست کشور را دارد.
خلیلی از فعالیت افزون بر ۶ هزار مزرعه آبزی پروری در گیلان خبر داد و اضافه کرد: وجود ۶ هزار مزرعه آبزی پروری در گیلان، این استان را به قطب تولید شیلاتی کشور تبدیل کرده است وجود ۶ هزار مزرعه آبزی پروری در گیلان، این استان را به قطب تولید شیلاتی کشور تبدیل کرده است و این مسیر در برنامه هفتم با قوت و شتاب بیشتری ادامه خواهد داشت.
به گفته وی، مقام اول تولید ماهیان پرورشی خاویاری، تکثیر و تولید بچه ماهی در کشور و ماهیان زینتی و همچنین مقام دوم تولید ماهیان گرمابی در کشور نشان دهنده حرکت شتابنده و رو به رشد اقتصاد شیلاتی گیلان است.
لزوم صنعتی سازی اقتصاد دریا محور
مدیرکل شیلات گیلان که صنعتی سازی اقتصاد دریا محور را از ملزومات عنوان کرد و گفت: حرکت با روش‌های سنتی در آبزی پروری و شیلات پاسخگو نیست و باید به سمت بهره وری صنعتی اقتصاد دریا محور باشیم.
خلیلی ادامه داد: استفاده از ظرفیت دریا برای توسعه صنعتی و در قالب ۲ مگا پروژه شهر خاویاری با ظرفیت تولید ۲ هزار تن و اکوپورت آبزی پروری با ظرفیت اسمی تولید ۱۰ هزار تن در سال توسط شیلات گیلان برای رسیدن به اهداف توسعه دریا محور مورد توجه جدی سازمان شیلات ایران قرار گرفته است.
سهم ناچیز گیلان در اقتصاد دریا محور
وجود نوار ساحلی ارزشمند خزر با پس زمینه اقتصاد دریا محور و همچنین قرارگیری گیلان در شاهراه اقتصادی و تجاری اوراسیا، این استان را در مسیر توسعه و پیشرفت شگرف قرار داده و فقط کافی است پازل‌های اقتصادی و تجاری را درست در کنار هم بچینیم و به تحولی که سال‌ها از آن بی خبریم دست پیدا کنیم.
بر اساس آمارها تاکنون گیلان توانسته تنها ۱۰ درصد از ظرفیت واقعی اقتصاد دریا محور را به عینیت برساند و ۹۰ درصد آن مغفول مانده که البته قدم‌ها و چشم انداز خوبی در برنامه هفتم توسعه برای این بخش دیده شده اما برای رسیدن به هدف اصلی و نتیجه بخش راه فراوان مانده است.
تحقق اقتصاد دریا محور گیلان را از قفس تک محصولی نجات داده و خون تازه ای به شریان‌های اقتصادی و تجاری استان گیلان تزریق می‌کند تا فقر نهان زیر پوشش سبز را به کلی حذف کند یا به حداقل برساند.
