نصر: امروزه یکی از دغدغه‌های والدینی که فرزند خردسال دارند، بی اشتهایی و بدغذایی آنهاست. کودکانی که به هر ترفند یا بهانه‌ای از غذا خوردن امتناع کرده یا اگر هم زمانی احساس گرسنگی کنند بیشتر ترجیح‌شان، غذاهای ناسالم است. در جمع‌های خانوادگی یا فامیلی مادرانی که با بشقاب غذا به دنبال فرزندشان هستند تا یک لقمه غذا در دهانشان بگذارند، نمونه‌ای عینی از این قضیه است. این که چه دلایلی باعث بی اشتهایی در کودکان می‌شود؟ از چه راهکارهایی می‌توان برای حل و درمان بی اشتهایی در کودکان استفاده کرد؟ به این بهانه با خانم سمیرا ابراهیم‌اف متخصص علوم تغذیه و مدیر کلینیک رژیم درمانی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
آیا بی اشتهایی با بدغذایی در کودکان یک مفهوم را دارند؟
بی اشتهایی کودکان و تاثیر آن بر رشد یکی از دغدغه های والدین است. بی اشتهایی در کودک را باید متفاوت از بدغذایی دانست. در حالت بدغذایی کودک اشتهای خوبی دارد اما به علل گوناگون که خارج از این بحث است، گرایش به خوردن تعداد اندکی مواد غذایی دارد. این در حالی است که در بی اشتهایی کودک از خوردن غذا امتناع می‌کند یا مقدار غذایی که می‌خورد کمتر از نیازهای تغذیه‌ای اوست.
با وجود آنکه، شربتهای اشتهاآور می‌توانند گزینه‌ای مؤثر برای رفع مشکل بی‌اشتهایی در کودکان باشند، اما باید تحت نظر متخصص مصرف شوند تا از مناسب بودن آنها برای سن و وضعیت خاص کودک اطمینان حاصل شود
عدم توجه و درمان بی اشتهایی چه مشکلاتی را می‌تواند برای کودک ایجاد کند؟
اگر بی اشتهایی پیگیری و درمان نشود می‌تواند تاثیرات جدی بر رشد جسمی و روانی کودک داشته باشد زیرا دریافت ناکافی انرژی و مواد مغذی ضروری برای رشد، مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی، منجر به کمبود وزن و نقص رشد اندام‌های داخلی و بیرونی و همچنین ضعف ایمنی می‌شود. مطالعات اخیر ارتباط قوی بین کمبود مواد مغذی با اختلالات رفتاری کودکان را هم نشان داده‌اند.
چه عواملی باعث بی اشتهایی در کودکان می‌شود؟
عوامل مختلفی در ایجاد بی اشتهایی کودک نقش دارند و از جمله عوامل ایجادکننده بی اشتهایی در کودکان می‌توان به عوامل بالینی مانند ابتلا به بیماری‌های عفونی مختلف، اختلالات گوارشی مانند تهوع و یبوست، مصرف برخی داروها، استرس، اضطراب، و حتی عدم تنوع غذایی اشاره کرد. زمانی که عامل ایجادکننده بی اشتهایی شناخته شود از راهکارهای مختلفی مانند درمان بیماری زمینه‌ای، ایجاد تنوع غذایی مناسب، غذا خوردن در محیط شاد و همراه با همسالان یا افراد مورد علاقه و انجام فعالیت بدنی قبل از زمان خوردن غذا استفاده کرد تا اشتهای کودک برای مصرف غذا افزایش یابد.
در چه زمان‌هایی می‌توان از شربت اشتهاآور استفاده کرد؟
در مواردی که بی اشتهایی کودک ادامه‌دار بوده یا رشد کودک مختل شده باشد، می‌توان از شربت های اشتهاآور به عنوان یک راهکار مکمل در کنار راهکارهای تغذیه مناسب استفاده کرد، تا روند رشد کودک سرعت بیشتری پیدا کند.
شربتهای اشتهاآور معمولاً شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی و عصاره‌های گیاهی هستند که می‌توانند میل به غذا خوردن را افزایش دهند. این امر به کودکان کمک می‌کند تا غذاهای بیشتری مصرف کرده و در نتیجه مواد مغذی بیشتری دریافت کنند. از طرفی برخی از این شربت‌ها حاوی ترکیباتی هستند که به بهبود عملکرد سیستم گوارشی کمک می‌کنند. به عنوان مثال، ویتامین‌های گروه B و زینک موجود در این شربت‌ها می‌توانند فرآیند هضم را تسهیل کنند و جذب مواد مغذی را افزایش دهند. ویتامین های گروه B موجود در این شربت ها سطح انرژی کودک را افزایش داده و خستگی را کاهش می‌دهند، که این امر به فعالیت‌های روزمره، بازی کردن و یادگیری بهتر آنها کمک می‌کند. همچنین افزایش دریافت ریزمغذی‌ها سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و در کاهش خطر ابتلا به انواع عفونت‌ها و بیماری‌های مرتبط با سوءهاضمه مؤثر است.
مصرف شربتهای اشتهاآور در چه زمان‌هایی می‌تواند مضر باشد؟
با وجود آنکه، شربتهای اشتهاآور می‌توانند گزینه‌ای مؤثر برای رفع مشکل بی‌اشتهایی در کودکان باشند، اما باید تحت نظر متخصص مصرف شوند تا از مناسب بودن آنها برای سن و وضعیت خاص کودک اطمینان حاصل شود.
معمولا، مصرف شربتهای اشتهاآور برای کودکان زیر ۲ سال توصیه نمی‌شود زیرا سیستم گوارشی و نیازهای تغذیه‌ای این کودکان بسیار حساس است و استفاده شربتهای اشتهاآور می‌تواند عوارضی به همراه داشته باشد. بعضی انواع شربتهای اشتهاآور حاوی سیپروهپتادین هستند که از طریق تحریک گیرنده‌های سروتونینی در مغز، احساس گرسنگی را افزایش می‌دهند. مصرف این نوع شربت‌ها حتما باید با نظر متخصص انجام شود زیرا ممکن است برای کودک عوارضی داشته باشد. علاوه بر این، در هنگام مصرف شریت‌های اشتهاآور باید به احتمال تداخل این نوع شربت با بعضی داروها توجه کنیم. برای مثال اگر کودک از داروهای ضد آلرژی استفاده می‌کند، مصرف همزمان شربت اشتها آور ممکن است منجر به تشدید عوارضی مانند خواب‌آلودگی، بی‌قراری و اختلالات گوارشی شود.
در پایان باید متذکر شد که با وجود برخی فواید شربتهای اشتها آور، استفاده از آنها هیچ وقت نمی‌تواند جایگزین دریافت کافی مواد غذایی باشد و کودک برای رشد کافی و حفظ سلامتی در ابتدا باید الگوی غذایی سالم داشته باشد و از تمام گروه‌های غذایی در روز استفاده کند. در کنار دریافت مناسب، شربتهای اشتهاآور می‌توانند موجب افزایش میل و رغبت کودک به دریافت بیشتر مواد غذایی مفید و سالم شوند.
