از سایه ترس تا طلوع زندگی در مقابله با ایدز

ایمنا: ایدز، بیماری پرچالشی است که تاریخچه‌ای تلخ و پر از رنج دارد و زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار داده است؛ ایدز و مبارزه با آن داستانی از شجاعت و اراده و همبستگی نقل می‌کند و هر گام کوچک در راه مبارزه با ایدز، نشان از یک پیروزی بزرگ در برابر تاریکی دارد.

بیماری ایدز توسط ویروس HIV ایجاد می‌شود که این ویروس به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کند و توانایی بدن در مقابله با عفونت‌ها و بیماری‌ها را کاهش می‌دهد و آگاهی از روش‌های انتقال این بیماری می‌تواند به پیشگیری از انتشار بیشتر ویروس کمک کند.

آمارها نشان می‌دهند که تعداد افراد مبتلا به ایدز در جهان به حدود ۳۸ میلیون نفر رسیده است، آنچه به عنوان آمار جهانی ایدز در سایت سازمان ملل آمده، بدین شرح است که در سال ۲۰۲۱، ۳۸ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در جهان با ویروس HIV زندگی می‌کردند، یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر هم به این ویروس مبتلا شدند و ۶۵۰ هزار نفر بر اثر بیماری ایدز جان باخته‌اند که شامل ۱۱۰ هزار کودک و نوجوان می‌شود.

در واقع برای کنترل تعداد موارد ابتلاء به این بیماری، آگاهی‌رسانی حائز اهمیت بالایی است، اما در این میان، فرهنگ‌سازی در جامعه به منظور کاهش برچسب‌های اجتماعی به افراد درگیر با این بیماری می‌تواند محیطی امن برای حمایت و درمان از آنها فراهم کند و افزایش پذیرش اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری را به همراه داشته باشد.

بیماری ایدز تنها یک چالش پزشکی نیست، بلکه یک معضل اجتماعی و انسانی و نیازمند همبستگی و تلاش همگانی است و با توجه به پیشرفت‌های علمی و درمان‌های نوین، امید به آینده‌ای بهتر برای تمام افراد مبتلا به این بیماری، پررنگ‌تر از همیشه است.

واهمه و نگرانی هنوز پابرجاست

ابوالفضل حجاری، کارشناس برنامه HIV، ایدز، هپاتیت و بیماری‌های رفتاری مرکز بهداشت استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به بیماری ایدز و راه‌های انتقال آن اظهار می‌کند: بیماری HIV، یک بیماری منتقله است که از طریق خون و رابطه جنسی منتقل می‌شود و افراد باید توجه داشته باشند که این بیماری از طریق تماس‌های معمول مانند سوار شدن در تاکسی، استخر، دست دادن و وسایل غذا خوردن، قابل انتقال نیست.

وی با بیان اینکه وارد شدن خون‌های آلوده در دهه ۶۰ به کشور منجر به شیوع این بیماری در کشور و سپس در معتادان تزریقی دیده شد، می‌افزاید: با توجه به اینکه این بیماری درمانی نداشت، شیوع آن منجر به وحشت بسیاری از افراد شده بود.

کارشناس برنامه HIV، ایدز، هپاتیت و بیماری‌های رفتاری مرکز بهداشت استان اصفهان با بیان اینکه از ابتدا دیدی منفی نسبت به این بیماری وجود داشت که این دید منفی همچنان نیز ادامه دارد، تصریح می‌کند: به‌رغم پیشرفت علم و وجود آموزش و فرهنگ‌سازی درباره این بیماری ، هنوز برخی بیماران مبتلا به HIV از شناخته شدن واهمه و نگرانی دارند .

حجاری با اشاره به اینکه گاهی دیده می‌شود خدمات به افراد درگیر با این بیماری ارائه نشده است، ادامه می‌دهد: هنگامی که بیمار مبتلا به HIV به میزان درکی رسیده است که بیماری خود را به دیگر افراد اطلاع می‌دهد، ارائه‌دهندگان خدمت نیز باید با درک شرایط، خدمات بهتری به وی ارائه دهند.

خدمات مربوط به HIV رایگان است

وی با بیان اینکه از سال ۱۳۹۰ با شیبی کند، تعداد موارد شناسایی شده به سمت انتقال از طریق ارتباط جنسی رفته است و بیش از ۷۰ درصد بیماران شناسایی شده از این طریق به بیماری مبتلا شده‌اند، می‌گوید: بنابر شرایط موجود، با مد نظر قرار دادن آموزش، اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی، باید به سمت تغییر این الگو گام برداشته شود.

کارشناس برنامه HIV، ایدز، هپاتیت و بیماری‌های رفتاری مرکز بهداشت استان اصفهان با تاکید بر اینکه در صورتی که افراد دارای رفتار پرخطر محافظت نشده بوده‌اند یا مواجهه شغلی یا غیرشغلی با خون یا سرنگ داشته‌اند ، باید به مراکز مشاوره رفتاری مراجعه کنند، اضافه می‌کند: بیماری HIV تنها بیماری که به این میزان خدمات تشخیصی، درمانی، آزمایشگاهی و دارویی رایگانی دارد.

حجاری با بیان اینکه خدمات تشخیص HIV در تمام مراکز ۲۷ شهرستان استان اصفهان وجود دارد و به راحتی قابل دسترسی است، می‌افزاید: یکی از راه‌های انتقال HIV ، انتقال از طریق مادر به فرزند است که از تمام زنان باردار در شش تا ۱۰ هفتگی بارداری تست HIV گرفته می‌شود ، در استان اصفهان نیز بیش از ۶۰ نفر از نوزادانی که از مادران مبتلا به این بیماری متولد شده‌اند، سالم بودند و این یکی از موفقیت‌های استان اصفهان است.

وی تصریح می‌کند: از افرادی که به کمپ‌های ترک اعتیاد مراجعه می‌کنند یا ارجاع داده می‌شوند تست HIV گرفته می‌شود و برای بیماران شناسایی شده به صورت دوره‌ای، آزمایش‌های مربوطه انجام می‌شود تا وضعیت سیستم ایمنی آنها بررسی شود و داروها به صورت رایگان در اختیار آنها قرار می‌گیرد.

در شناسایی افراد مبتلا به این ایدز با چالش مواجه هستیم

کارشناس برنامه HIV، ایدز، هپاتیت و بیماری‌های رفتاری مرکز بهداشت استان اصفهان ادامه می‌دهد: هنوز چالش عمده‌ای در شناسایی افراد مبتلا به این بیماری وجود دارد و برخی افراد با وجود داشتن رفتارهای پرخطر محافظت نشده یا مواجهه شغلی و غیرشغلی با فاکتورهای خطر، نسبت به مراجعه به مراکز درمانی و مثبت شدن نتیجه آزمایش خود واهمه دارند که این واهمه منجر می‌شود بیماران به موقع شناسایی نشوند.

حجاری با تاکید بر لزوم افزایش سطح سواد سلامت جوامع در خصوص این بیماری می‌گوید: ۸۳ درصد پرونده فعال در استان اصفهان وجود دارد؛ در واقع ۸۳ درصد بیماران شناسایی شده، پرونده فعال و مراجعه مستمر دارند و ۹۶ درصد این افراد به صورت منظم خدمات دارویی و درمانی خود را دریافت کرده‌اند.

وی با بیان اینکه بیماری ۹۵ درصد از بیماران تحت درمان در استان اصفهان، تحت کنترل قرار گرفته است، اضافه می‌کند: از ابتدای دهه ۶۰ تاکنون در استان اصفهان حدود یک هزار بیمار مبتلا به HIV شناسایی شده‌اند که شامل تمام گروه‌های سنی و جنسیت‌ها می‌شود که تعدادی از این افراد به دلیل کهولت سن ، عوارض بیماری یا دلایل دیگر طی این سال‌ها فوت شده‌اند.

کارشناس برنامه HIV، ایدز، هپاتیت و بیماری‌های رفتاری مرکز بهداشت استان اصفهان با اشاره به اینکه حدود ۵۳۰ بیمار HIV در استان اصفهان در قید حیات هستند که ۸۱ درصد آنها را مردان و ۱۹ درصد را زنان تشکیل می‌دهند، می‌افزاید: بر اساس میانگین سه سال گذشته در استان، ۷۰ درصد راه انتقال این بیماری رابطه جنسی بوده است و این در صورتی است که طی دهه ۷۰، حدود ۹۰ درصد بیماران شناسایی شده از طریق اعتیاد تزریقی به این بیماری مبتلا شده بودند.

HIV دیگر کشنده نیست

بهاره روح اللهی، پزشک و مشاوره بیماری‌های رفتاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: بیماری HIV، یک بیماری عفونی قابل کنترل است که در صورت تشخیص به موقع و درمان مستمر، بیمار طول عمر طولانی و زندگی عادی خواهد داشت و عوارضی سلامت وی را تهدید نخواهد کرد، در واقع این بیماران با تحت درمان بودن، نه تنها بیماری خود را کنترل می‌کنند، بلکه انتقال این بیماری به دیگر افراد و اطرافیان خود را به صفر می‌رسانند.

وی با بیان اینکه با روش‌های درمانی موجود برای این بیماری، HIV دیگر یک بیماری کشنده محسوب نمی‌شود و از آن تحت عنوان یک بیماری عفونی قابل کنترل یاد می‌شود، می‌افزاید: قابل کنترل بودن این بیماری در صورتی حاصل می‌شود که فرد از بیماری خود اطلاع پیدا کند و برای گرفتن خدمات و درمان به مراکز مربوط مراجعه کند.

پزشک مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری نواب صفوی تصریح می‌کند: تنها راه تشخیص است بیماری ، انجام آزمایش HIV است و در آزمایشات معمولی که افراد انجام می‌دهد، آزمایش HIV وجود ندارد و فرد برای انجام این آزمایش باید از پزشک خود درخواست جداگانه داشته باشد.

روح اللهی ادامه می‌دهد: بیماری HIV به گونه‌ای است که فرد تا سال‌ها علائمی از این بیماری ندارد و اگر تشخیص این بیماری بر مبنای علائم باشد، افراد فرصت تشخیص به هنگام و مداخله درمانی را از دست می‌دهند و با توجه به بی علامت بودن این بیماری ، تنها آزمایش HIV مشخص کننده ابتلای افراد به این بیماری خواهد بود.

زندگی در کنار بیماران HIV مثبت نگرانی ندارد

وی تصریح می‌کند: برخی افراد مبتلا به HIV برای درمان بیماری مراجعه نمی‌کنند و در واقع باورهای غلط و نگرش‌های منفی درباره این بیماری باعث می‌شود افراد دچار ترس و واهمه شوند و این بیماری را بدون درمان و کشنده تلقی کنند .

پزشک مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری نواب صفوی با بیان اینکه برخی افراد نیز از افشای اطلاعات خود نگرانی دارند، ادامه می‌دهد: باورهای غلط در خصوص این بیماری باید اصلاح شود؛ این بیماری به خوبی یا درمان‌های موجود قابل کنترل است و اطلاعات بیماران HIV مثبت، به طور کامل محرمانه باقی خواهد ماند و این موضوع جزو اصول کار در مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری است.

روح اللهی با بیان اینکه تمام خدماتی که در مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری برای تشخیص و درمان به افراد ارائه می‌شود، رایگان است، می‌گوید: ویروس HIV به گلبول‌های سفید خون حمله می‌کند و داخل آنها زنده می‌ماند و در صورتی که گلبول سفید از بدن خارج شود، این ویروس نیز زنده نمی‌ماند و از بین می‌رود.

وی با بیان اینکه افراد نباید نگرانی داشته باشند که آلودگی در محیط وجود دارد یا از زندگی در کنار افراد درگیر با HIV نگرانی داشته باشند، اضافه می‌کند: شایع‌ترین راه انتقال این بیماری، تماس جنسی است که به هر طریقی می‌تواند منجر به انتقال ویروس شود.

درمان؛ راهی برای کنترل علائم و عوارض HIV و کاهش خطر انتقال بیماری

پزشک مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری نواب صفوی با بیان اینکه داشتن اعتیاد تزریقی و استفاده از سرنگ مشترک و هرگونه تماس با وسایل تیز و برنده که با خون تماس پیدا می‌کند، می‌تواند منجر به انتقال بیماری شود، می‌افزاید: انتقال از مادر به نوزاد نیز از دیگر راه‌های انتقال این بیماری محسوب می‌شود که در صورت شناسایی نشدن مادران مبتلا به HIV ، این ویروس در زمان بارداری، زایمان یا شیردهی به جنین و نوزاد آنها منتقل می‌شود.

روح اللهی با بیان اینکه تمام مادران باردار باید تست HIV انجام دهند تا در صورت ابتلاء به این بیماری خطر انتقال ویروس به جنین کاهش یابد، تصریح می‌کند: راه‌های پیشگیری از ابتلاء به HIV نیز با توجه به راه‌های انتقال آن باید مد نظر قرار گیرد، از همین رو توصیه می‌شود افراد از رفتارهای پرخطر محافظت نشده خودداری کنند، برای تزریقات از سرنگ‌ها و سوزن‌های یک‌بار مصرف استفاده شود و وسایل تیز و برنده شخصی باشد.

وی ادامه می‌دهد: تحت تأثیر ویروس HIV ، سیستم ایمنی بدن تضعیف می‌شود و بعد از گذشت چند سال علائم بیماری بروز می‌کند و درمان ، قدرت سیستم ایمنی بدن را افزایش می‌دهد، همچنین با راهکارهای درمانی، تعداد ویروس‌های HIV به شدت کاه‌ی می‌یابد و با علم فعلی و راهکارهای درمانی موجود، این بیماری به شدت ضعیف می‌شود و در نتیجه فرد علائم و عوارضی تجربه نمی‌کند و با توجه به کاهش یافتن تعداد ویروس‌ها، احتمال انتقال بیماری نیز کمتر می‌شود؛ در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما به خوبی بیماری کنترل می‌شود.

درمان‌های مؤثر برای ایدز شامل داروهای ضدویروس HIV است که می‌توانند تکثیر ویروس را کنترل و پیشرفت بیماری را کند کنند، این داروها، که به نام داروهای ضد رتروویروسی (ARV) شناخته می‌شوند، می‌توانند به افراد مبتلا به ایدز کمک کنند تا زندگی طولانی‌تر و سالم‌تری داشته باشند و دسترسی به این درمان‌ها و حمایت از افراد مبتلا به ایدز نقش مهمی در کاهش بار جهانی این بیماری دارد.

با این حال، چالش‌های بسیاری هنوز در راه مقابله با ایدز وجود دارد و دسترسی نداشتن به درمان‌های مؤثر در بعضی از مناطق جهان، مشکلات اقتصادی و اجتماعی و تبعیض، همچنان موانعی برای کنترل این بیماری و کاهش موارد مبتلا و تأثیرات این بیماری به شمار می‌رود و تلاش‌های جهانی برای افزایش آگاهی، بهبود دسترسی به درمان‌ها و فرهنگ‌سازی اجتماعی می‌تواند به پیشرفت در مقابله با ایدز و ساختن جهانی بهتر و سالم‌تر کمک کند.