ایرنا: زباله زخم عمیق پیکر نحیف طبیعت شمال کشور است. زخمی که در ۲ دهه اخیر عمیق‌تر شده و مساحت آن نیز در نقاط مختلف شمال و به ویژه مازندران افزایش یافته است.
جانمایی نامطلوب مکان‌های دفن زباله مازندران در سه دهه اخیر سبب شده که اکنون مساحت عرصه‌های دپوی زباله در مازندران که عمدتا نیز در دل جنگل‌ها قرار دارند به حدود ۲۰۰ هکتار برسد؛ یعنی ۲ میلیون متر مربع.
دپوی این زباله‌ها و آلوده شدن خاک محیط تنها چالش ناشی از این روش دفع پسماند نیستند. نفوذ شیرابه‌ها به عمق زمین و آب‌های زیرزمینی تهدید بزرگی است که بر سلامت ساکنان اطراف این سایت‌های دپوی زباله تاثیر مستقیم می‌گذارد. زباله‌دان‌های تحمیل شده به طبیعت مازندران نبسیاری از زمین‌های باغی، شالیزاری و مراتع استان را به درجه‌ای از آلودگی رساندند که در سلامت محصولات تولیدی در این عرصه‌ها ابهام وجود دارد.
شهرهای مازندران به گونه‌ای گسترده شده که جنگل، کوه، دشت و مرتع بخشی از شهرها و روستاهای این استان را تشکیل می‌دهند و همه این اراضی هم در معرض تهدید زباله‌ها قرار دارند.
معضل پسماند سال‌های طولانی است که گریبان مازندران سرسبز را گرفته و در برهه‌های مختلف سه دهه گذشته در برخی مناطق تبدیل به بحران چندوجهی شد. در این فرایند بیشترین آسیب به جنگل‌های مازندران وارد شد. محل دپوی زباله‌ها در آمل، بابل، بابلسر، نوشهر، نور و بسیاری از شهرهای این استان از گلوگاه تا رامسر تهدیدی جدی برای عرصه‌های طبیعی محسوب می‌شوند.
کارشناسان بر این باورند یکی از علت‌های اصلی طولانی شدن طرح‌های ساماندهی پسماند مازندران شهرستانی عمل کردن در این زمینه است که سبب می‌شود اعتبارات دولتی به صورت قطره‌چکانی به طرح‌ها تخصیص یابد و افتتاح طرح‌ها را در هاله‌ای از ابهام قرار دهد.
هر چند قصه تلخ معضل زباله برای بومیان مازندران تکراری است و بسیاری از مازندرانی‌ها درد و رنج و جان‌سختی آن در برابر راه‌حل‌های متنوع را با گوشت و استخوان‌شان لمس کرده‌اند، ولی برای غیربومیان هم ناآشنا نیست. چون اگر حتی پیشینه یک بار سفر زمینی به مازندران را داشته باشند، بوی تعفن زباله‌های انباشته در جای‌جای استان بدون تردید مشام‌شان را آزرده است. بیراه نیست اگر گفته شود در مسیرهای منتهی به جنگل، دریا یا کوه‌های همه شهرستان‌های مازندران می‌توان نقاطی را یافت که بوی تعفن زباله احساس شود و محل دپوی زباله‌ها به چشم آید.
با این که طی سال‌های اخیر گام‌های مثبتی برای ساماندهی زباله در مازندران برداشته شد، اما به جز موارد معدودی از جمله بهره‌برداری از نیروگاه زباله‌سوز نوشهر که آن هم البته با چالش و تعطیلی مواجه شد و کارخانه کمپوست تنکابن، بقیه طرح‌ها به سرانجامی اثرگذار نرسیدند و فرآیند تخریب اراضی طبیعی همچنان ادامه دارد.
توقف انتقال زباله به سایت‌های دپوی زباله در مازندران هم عمدتا ناکام ماند و به نتیجه‌ای نرسید. در این زمینه تنها نقطه امیدبخش که اخیرا مشاهده شد مربوط به سایت زباله انجیلسی بابل بود که بالاخره پس از سال‌ها با پیگیری دوستداران محیط زیست و حکم قطعی دادگاه تجدید نظر استان ورود زباله به این سایت ممنوع شد و اقداماتی برای بهبود وضعیت در این منطقه جنگلی در حال انجام است.
مدیریت یکپارچه پسماند
یک کارشناس محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: اگر خواهان حل ریشه‌ای مشکل پسماند مازندران هسیتم باید یک مکان واحد اجرای طرح‌های ساماندهی پسماند برای چند شهر اختصاص پیدا کند. نه این که هر شهری بخش وسیعی از اراضی طبیعی را به این امر اختصاص دهد. اگر برای چند شهر مرکزی مازندران یک مکان اجرای طرح‌های ساماندهی زباله مشخص شود به مراتب اثربخش‌تر خواهد بود.
محمود رحیمی با بیان این‌که اگر شهرداری‌های چند شهر با تجمیع اعتبارات خود برای طرح‌های ساماندهی پسماند سرمایه‌گذاری کنند به سرعت آن طرح افتتاح خواهد شد، افزود: با این روش به مراتب اراضی طبیعی کمتری آلوده به زباله خواهد شد.
این کارشناس محیط زیست خاطرنشان کرد: برای نجات جنگل‌های آلوده به زباله در شهرهای مختلف مازندران هشدارهای زیادی صادر شد، اما جزیره‌ای فکر کردن سبب تداوم این تخریب‌ها خواهد شد.
رحیمی گفت: تنها نقطه امید بخش و شادی‌آور برای دوستداران محیط زیست حکم قطعی دادگاه تجدید نظر استان برای ممنوعیت ورود زباله به سایت انجیلسی بود.
این فعال محیط زیست تصریح کرد: اگر شهروندان این روزها به منطقه انجیلسی بابل که در قلب جنگل‌های هیرکانی قرار دارد مراجعه کنند شاهد آغاز روند بازگشت این منطقه به روزهای طلایی خود پیش از میزبانی ۳۰۰ تن زباله در روز هستند.
برون‌سپاری گره‌گشا
در این پیوند استاندار مازندران اظهار کرد: یکی از راه‌های اساسی برای حل پسماند مازندران بهره‌مندی از ظرفیت بخش خصوصی و برون‌سپاری است.
یوسف نوری افزود: در حال حاضر ۲۰۰ هکتار از اراضی طبیعی استان مازندران در شهرهای مختلف در تصرف و آلوده به زباله است.
وی با بیان این‌که تفکیک زباله در این استان باید جدی‌تر مورد توجه قرار گیرد، گفت: شهرداری‌ها با استفاده از همه ظرفیت‌های موجود برای نهادینه کردن فرهنگ تفکیک زباله تلاش کنند.
وی خاطرنشان کرد: موضوع پسماند باید کارشناسی و ریشه‌ای حل شود. هر وقت برای حل یک مشکل مقطعی کار کردیم موفقیتی حاصل نشد.
نماینده عالی دولت در مازندران با بیان این‌که آسیب‌های زباله برای همه شهروندان و مسافران آزاردهنده است، اظهار کرد: با بهره‌مندی از دانش روز و برون‌سپاری می‌توانیم این مشکل را برطرف کنیم.
این مقام مسوول تصریح کرد: جوانان نخبه و کاربلد در مازندران و استان‌های همجوار برای حل مشکلاتی همانند پسماند می‌توانند کمک کار شهرداران مازندران باشند.
به گزارش ایرنا، بنا بر آمارها ۲۷ سایت زباله در جنگل‌های مازندران وجود دارد که روزانه صدها تن وارد این مناطق جنگلی می‌شود.
میزان تولید زباله در مازندران روزانه دست‌کم سه هزار تن است که این میزان در روزهای تعطیل و با حضور مسافران و گردشگران به بیش از ۲ برابر افزایش می‌یابد.
