ایسنا: سویا نسبت به شالی آب بسیار کمتری طلب می‌کند، توانایی تثبیت نیتروژن در خاک را دارد و از این طریق در تقویت خاک زمین مؤثر است. علاوه بر مصرف خوراک و انسان، در صنعت روغن کشی و تأمین غدای دام هم نقش ویژه‌ای دارد. به همین دلیل کارشناسان کشاورزی و مسئولان، کشاورزان را تشویق می‌کنند کشت سویا را جایگزین شالی کنند.
استان گلستان یکی از قطب‌های مهم تولید دانه‌های روغنی در کشور است و کشت این محصول در استان قدمت طولانی دارد، اما در یکی دو دهه اخیر هر ساله کشت سویا نسبت به سال قبل کمتر شده و امروزه کشت سویا در گلستان بسیار محدود شده و بیم آن می‌رود که کشت سویا تا چند سال آینده برای همیشه به دست فراموشی سپرده شود.
سویا یکی از محصولات مهمی است که در الگوی کشت استان گلستان تعریف شده است، اما تا وقتی که کشت یک محصول توجیه اقتصادی برای کشاورز نداشته باشد و معیشت او را تأمین نکند، الگوی کشت هیچ گاه عملی نخواهد شد و تنها در حد یک شعار باقی خواهد ماند.
حسین جافر کشاورز روستای جعفر آباد ملک در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا گفت: تا 15 سال پیش اکثر زمین‌های کشاورزی روستای جعفرآباد، تقی آباد، نوده ملک و روستاهای همجوار زیر کشت سویا می‌رفت و کشاورزانی هم که آب مطمئن و کافی در اختیار داشتند کشت سویا را به شالی ترجیح می‌دادند زیرا هم عملکرد خوبی داشتند و هم کشت سویا نسبت به شالی درآمد بیشتری داشت.
قیمت خرید تضمینی سویا با رشد تورم متناسب نیست
وی اضافه کرد: در چند سال اخیر قیمت برنج متناسب با تورم رشد کرد اما این رشد قیمت را در سویا و سایر محصولات کشاورزی نداشتیم و همین مسأله باعث شد کشاورزان دیگر رغبتی برای کشت سویا نداشته باشند و به یکباره به کشت شالی هجوم ببرند زیرا معیشت و کسب درآمد مهمترین اولویت کشاورزان است.
این کشاورز گلستانی ادامه داد: آخرین باری که من سویا کشت کردم هشت سال پیش بود که علی رغم اینکه محصول خود را به موقع آبیاری کردم، تنها یک و نیم تن در هکتار عملکرد داشتم که باعث ضرر و زیان من شد و دیگر کشت این محصول را رها کردم.
محمد مزرعی یکی دیگر کشاورزان گلستانی نیز به خبرنگار ایسنا گفت: من سه هکتار زمین کشاورزی دارم و با توجه به اینکه آب چاه را با چند کشاورز دیگر شریک هستم، آب کافی برای کشت برنج ندارم، در گذشته همه سه هکتار زمین خود را سویا کشت می‌کردم اما به دلیل ضرر و زیانی ک سال‌های گذشته در کشت سویا داشته‌ام امسال دو هکتار زمین خود را رها کرده و تنها در یک هکتار شالی کشت کردم.
وی با بیان اینکه درآمدی که در کشت یک هکتار شالی عاید من می‌شود به مراتب بیشتر از کشت سه هکتار سویا است، گفت: با توجه به عملکرد پایین و قیمت خرید تضمینی سویا کشت این محصول توجیه اقتصادی برای کشاورز ندارد.
نهاده با کیفیت در بازار نیست
این کشاورز گلستانی تصریح کرد: بذر خوب و با کیفیت و همچنین سموم مؤثر که کارآیی لازم را داشته باشد در بازار وجود ندارد، به همین دلیل مزارع درگیر آفات شده و عملکرد محصول را به شدت کاهش می‌یابد.
وی با بیان اینکه من آخرین بار ۲۰ سال پیش سویا کشت کردم که آن زمان کارخانه‌ها به دلیل وارد کردن سویا با قیمت ارزان‌تر از خرید محصول کشاورزان خودداری کرده و مجبور به دپوی محصول شدیم، گفت: پس از مدتی کارخانه‌داران متوجه شدن میزان روغن دهی سویای گلستان بیشتر از سویای وارداتی است و مجبور به خرید سویای کشاورزان شدند.
یک کارشناس کشاورزی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، نداشتن توجیه اقتصادی برای کشاورزان، افزایش آفات، عملکرد پایین سویا، قیمت پایین خرید تضمینی سویا و نبود سموم باکیفیت و اثرگذار در بازار را از مهمترین دلایل کاهش کشت سویا در گلستان برشمرد.
مقصودلو با اشاره به اینکه قیمت خرید تضمینی سویا امسال ۳۶ هزار تومان است، ادامه داد: سویا در استان گلستان به طور متوسط در هر هکتار تا دو تن عملکرد دارد که با احتساب هر کیلو ۳۶ هزار تومان ۷۰ میلیون تومان در هر هکتار برای کشاورز درآمد دارد که نیمی از آن نیز صرف هزینه‌های جاری کشت می‌شود و این درآمد کم انگیزه کشاورزان را کاهش داده است.
این کارشناس کشاورزی ادامه داد: در سال‌های اخیر قیمت برنج متناسب با تورم افزایش پیدا کرد اما این اتفاق برای سویا و سایر محصولات نیفتاد به همین دلیل کشاورزان علی رغم مصرف آب زیاد به کشت برنج راغب شدند، زیرا تأمین معیشت زندگی و اقتصاد بزرگترین انگیزه کشاورزان است.
موضوع بی‌کیفیتی بذر سویا صحت ندارد
رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی گلستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه بذرهای سویا موجود در بازار کیفیت و استانداردهای لازم را دارند، گفت: اگر بذرهای موجود در بازار بی‌کیفیت بودند در مزارع سبز نمی‌شد، در صورتی همه زمین‌هایی که زیر کشت سویا می‌رود سبز می‌شوند، ولی در مراحل بعدی رشد به دلایل گوناگون نظیر گرمای بیش از حد هوا، عدم مدیریت درست از سوی کشاورزان و کاهش آبیاری دچار مشکلاتی نظیر عدم غلاف دهی یا کاهش عملکرد می‌شوند.
کشت حفاطتی راهکار موثر برای افزایش عملکرد سویا
علی موسی خانی کشاورزی حفاظتی را یک روش مؤثر برای افزایش عملکرد محصول معرفی کرد و توضیح داد: درسال‌های اخیر در شرایطی که محصول برخی از کشاورزان به باردهی نرسید و خوراک دام شد کشاورزانی توانستند با استفاده از کشاورزی حفاظتی اراضی خود را تقویت کرده و چهار تن در هکتار سویا برداشت کند.
وی با بیان اینکه در روش کشت حفاظتی، کشاورز از شخم و دیسک زدن زمین خودداری کرده و محصول را به صورت مستقیم می‌کارد افزود: در این روش برای حفظ مواد مغذی زمین، کاه و کلش محصولات از مزرعه خارج نمی‌شود و بقایای محصول را آتش نمی‌زنند.
رئیس اداره پنبه ودانه‌های روغنی گلستان ادامه داد: وقتی کشاورزان کاه و کلش محصول را از زمین خارج نمی‌کنند، این بقایا همانند فرشی سطح خاک را پوشانده و مانع از تبخیر رطوبت خاک می‌شود.
علی موسی‌خانی با بیان این که گرمای بیش از حد هوا و خشکسالی عامل اصلی کاهش عملکرد سویا در استان است، افزود: در گرمای بالای ۴۰ درجه عمل لقاح در گیاه سویا انجام نمی‌شود و گیاه به مرحله غلاف دهی نمی‌رسد، بنابراین کشاورزان باید زمان کشت را به گونه‌ای مدیریت کنند که زمان گلدهی گیاه با گرمای شدید هوا همزمان نشود.
وی مدیریت صحیح کشاورز را در میزان عملکرد سویا مهم دانست و گفت: تهیه نهاده از مراکز معتبر، استفاده از سموم مرغوب و با کیفیت در زمان مناسب و آبیاری در فواصل منظم از عوامل مهم در افزایش بهره وری محصول است، کشاورزانی که به جای سموم معتبر و تأیید شده از سموم بی‌کیفیت و ارزان قیمت استفاده می‌کنند با کاهش عملکرد محصول و افزایش آفات مواجه می‌شوند.
