ضرر‌های سنگین سد خرسان ۳ برای کهگیلویه و بویراحمد/ محیط زیست پاسخگو باشد

مهدی روشنفکر با اشاره به تاثیرات زیست محیطی و اجتماعی سد خرسان ۳  اظهار داشت: مردم و مسئولان کهگیلویه و بویراحمد با هرگونه خروجی مثبت از جلسه سه شنبه هفتم شهریورماه با دستور کار دریافت مجوز ارزیابی زیست محیطی انتقال آب سد خرسان مخالف هستند، و باید این جلسه متوقف شود.

وی عنوان کرد: هویت و اصالت مردم دیار دنا با بلوط گره خورده است ۱۲ هزار جنگل با احداث این سد زیر آب می‌رود که با احتساب وجود ۵۰۰ درخت در هر هکتار در مجموع ۶ میلیون درخت از ۱۰۰ تا دو هزار سال عمر نابود می‌شود.

روشنفکر ابراز کرد: دریاچه پشت سد خرسان ۳ باعث شرجی و گرم شدن فضا شده و چون دریاچه در قلب منطقه حفاظت شده دنا واقع می‌شود با افزایش دما اقلیم و هوای رشته کوه دنا را تحت تاثیر خود قرار داده و برای همیشه مانع ریزش برف در این منطقه می‌شود و از طرفی با گرم کردن هوا آفت‌های مختلف وارد جنگل‌های زاگرس جنوبی می‌شود و اتفاقی که با کرم بلوط خوار در مناطق گرمسیری رخ داد تمام جنگل‌های مناطق سردسیری را می‌گیرد.

وی خاطرنشان کرد: ۱۷ روستا با جمعیتی افزون‌ بر ۱۰ هزار نفر زیر آب می‌رود که این جمعیت سرریز شهر یاسوج می‌شود و حاشیه نشینی در این شهر را به شدت افزایش می‌دهد و می‌تواند آسیب‌های اجتماعی جبران ناپذیری در پی داشته باشد.

به گفته نماینده مردم شهرستان‌های بویراحمد، دنا و مارگون در مجلس شورای اسلامی ۸ حلقه چاه نفت به طور کامل زیر دریاچه پشت سد خرسان مدفون می‌شود، بشار و خرسان مهمترین و اصلی ترین سرچشمه رود کارون بوده و با انتقال آب سرچشمه این رود، کل کارون برای همیشه خشک می شود، و این مغایر با دستور صریح مقام معظم رهبری در خصوص حفاظت از منابع آبی خوزستان است.

وی بیان کرد: در چهلمین جلسه شورای عالی آب در تاریخ ۱۳ ابان ماه ۹۸ به ریاست جهانگیری معاون اول رییس جمهور دولت قبل مصوب شد تامین آب شرب استان‌های یزد، کرمان، جنوب اصفهان، و شمال فارس از رودخانه خرسان تامین شود.

رئیس مجمع نمایندگان کهگیلویه و بویراحمد خطاب به وزیر نیرو گفت: استان ما با داشتن ۱۰ درصد آب‌های سطحی تشنه مانده، مردم سادات محمودی آب خوردن ندارند ، باغاتشان خشک شده بی توجهی می‌کنید و برای‌تان مهم نیست ولی کنار مردمان دیار من که لب تشنه مانده‌اند می‌خواهید آب را به دیگر مناطق انتقال دهید.

**پاسخ محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد به سازمان مرکزی در سال گذشته در خصوص خط انتقال آب از سد خرسان 3 به برخی استان‌ها به شرح زیر است: احتراما بازگشت به نامه شماره 35521/340/1401 مورخ 23/8/1401 در خصوص طرح خط انتقال آب از سد خرسان 3 به استان یزد، بعد از بازدید از محل اجرای طرح و بررسی کارشناسی، موارد زیر به استحضار می رسد ضمناً فرم اطلاعات خطی طرح به پیوست نامه به حضورتان ارسال می گردد.

1- طرح احداث سد خرسان در ابتدای پیگیری جهت کسب مجوز زیست محیطی صرفاً با هدف تامین برق مطرح گردید بعد از مخالفت سازمان حفاظت محیط زیست با اجرای طرح با توجه به پیگیری های ذینفعان جهت تصمیم گیری به هئیت وزیران ارجاع داده شد. متاسفانه به نظر می رسد که هئیت محترم وزیران دقت نظر کافی در ارتباط با مسئله انتقال آب بین حوضه ای و اثرات زیست محیطی و اجتماعی آن بر محیط پیرامونی آن را نداشته اند.

2- در متن گزارش مقدار حجم مخزن سد یک میلیارد و صد و پنجاه میلیون ذکر شده و میزان تخصیص از محل سد بیش از 380 میلیون متر مکعب ذکر شده است این میزان آب در سال های کم آبی ممکن است اثر قابل ملاحظه ای بر محیط زیست و ذخایر آب سدهای پایین دست داشته باشد.

3- در متن گزارش هیچ اشاره ای به جامعه هدف انتقال آب از جمله برآورد میزان نیاز واقعی آب شرب جمعیت آن، منابع فعلی تامین آب شرب شهرهای آن و جمعیت شناسی آنان نشده است.

4- از آنجایی که جوامع محلی متضرر با احداث سد خرسان دارای محرومیت بسیار بالایی بوده و در سال های اخیر تلاش های فراوانی در راستای محرومیت زدایی از این مناطق با تاکید بر استفاده از منابع آبی و اراضی در دسترس آنان صورت گرفته است با احداث این سد امکان محرومیت زدایی از آنان از بین می رود. به این منظور لزوم پیوست اجتماعی طرح با تاکید بر جوامع مبدا ضروری است.

5- در مورد دلایل انتخاب محل برداشت آب از دریاچه سد و میزان فضای مورد نیاز تاسیسات و تاثیر آن بر محیط پیرامون آن توضیحاتی ارائه نشده است.

6- با توجه به اهمیت طرح و جایگاه آن در سیاست های کلان کشور و همچنین چالش های فراوان طرح، مطالعه ارزیابی استراتژیک (SEA) طرح ضروری است.

7- با توجه به حساس بودن منطقه نسبت به هرگونه دستکاری و تخریب و هم چنین وجود تونل در ابتدای مسیر در مورد مدیریت عملیات حفر تونل توضیحات خاصی ارائه نشده است.

8- در متن گزارش اشاره ای بر تاثیر حفر تونل بر چشمه های آبشار منج که در فاصله حدود 600 متری از تونل قرار گرفته اند نشده است. خاطر نشان می شود این چشمه ها باعث به وجود آمدن چشم انداز بسیاز زیبای آبشار منج شده اند که در صورت افت آبدهی این چشمه ها در نتیجه حفر تونل، زیبایی چشم انداز این چشمه ها به خطر می افتد.

9- در هر سه گزینه پیشنهای محور خط انتقال، ابتدای مسیرها مشترک می باشد از این رو ضرورت دارد دلایل توجیهی ثابت بودن ابتدای مسیر خط گزینه ذکر گردد.

10- مجوز تخصیص آب شرب از سد خرسان در گزارش ارائه نشده است.

11- تاکنون هیچ برنامه مدونی به منظور ساماندهی ساکنین جوامع محلی که در نتیجه احداث سد خرسان 3 متضرر می شوند ارائه نشده است.