سه سال پس از شروع به کار دولت یازدهم، بحث‌های زیادی درباره انتخابات ریاست جمهوری سال 1396 در رسانه‌های و محافل سیاسی آغاز شده است و بسیاری معتقدند که دولت روحانی اولین دولت 4 ساله در جمهوری اسلامی خواهد بود. این افراد از طیف‌های مختلف سیاسی، اعم از اصولگرا و اصلاح‌طلب، هستند که سوء مدیریت و ناکارآمدی روحانی طی سه سال گذشته را دلیلی بر چهارساله بودن دولت وی می‌دانند.
سراج: روحانی نمی‌تواند نماد تغییر وضع موجود باشد
دکتر رضا سراج، تحلیل‌گر مسائل سیاسی و استراتژیک، در کانال تلگرامی‌اش درباره انتخابات ریاست جمهوری می‌نویسد: ادوار انتخابات ریاست جمهوری نشان داده که این انتخابات، متأثر از انباشت مطالبات اجتماعی نسبت به دولت‌های مستقر است. در چنین شرایطی کنش سیاسی معطوف به تغییر وضع موجود، مورد اقبال مردم قرار می‌گیرد.
وی معتقد است: در انتخابات 96 به دلیل ناکارآمدی روحانی در مقابله با رکود، عدم ایجاد گشایش‌های برجامی، عدم ایجاد اشتغال، ناتوانی در دفاع از عزت ملی، تشکیل دولت میلیاردرها با فیش‌های نامشروع، انباشت مطالبات اجتماعی به‌وجود آمده و به همین دلیل، این دولت به عنوان دولت مستقر، نمی‌تواند نماد تغییر وضع موجود باشد. در این شرایط و درحالی‌که روحانی فاقد پایگاه اجتماعی است؛ ائتلاف اصلاح‌طلبان با روحانی، سبد رأی آنان را همانند رأی معین در سال 84 خالص می‌سازد. این مهم نه‌تنها مشکل روحانی را حل نمی‌کند، بلکه اصلاح‌طلبان را دچار بحران‌های عمیق می‌نماید.
تاجیک: اگر روحانی کارآمدی نداشته باشد، چهارساله می‌شود
محمدرضا
تاجیک مشاور رئیس دولت اصلاحات نیز از جمله اصلاح‌طلبانی است که معتقد است
دولت روحانی به مشروط به کارآمدی در یک سال آینده می‌تواند هشت‌ساله شود.
تاجیک خطاب به روحانی می‌گوید: اگر دولت آقای روحانی صدای پای آینده را
نشنود تا قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری توسط مخالفان «چپ و راست» می‌شود.
اگر دولت آقای روحانی تمایل دارد دولت چهارساله‌اش به
هشت سال ارتقا پیدا کند باید در طول یک سال آینده نمایش کارآمدی و توانمندی
از خود بروز بدهد. برای
من بسیار عجیب است که برخی افراد چگونه به خود اجازه می‌دهند به صورت علنی
عنوان کنند که جریان اصلاحات در انتخابات آینده قرار است از چه کسی حمایت
کند.
این استاد دانشگاه در پاسخ به سؤالی درباره عملکرد و اشکالات دولت روحانی، تأکید کرد: بسیاری از دولتمردان کنونی از روحیه تکنوکراتیک و بروکراتیک برخوردارند که نوعی سنگین پایی را به آنها تزریق کرده است و مانع از شادابی و تحرک آنها شده است. نکته دیگر اینکه نوعی پارادایم «قبیله گرایی» و «محفل گرایی» بر مدیران دولت غالب شده که نغمه بیرونی خوشی ندارد و آنچه به گوش می‌رسد «جغد گونه» است. این در حالی است که دولت در دوران پسا برجام قرار دارد و انتظارات مردم از دولت بیش از گذشته شده است.[1]
این نظرات تاجیک نشان می‌دهد که اعتماد زیادی بین اصلاح‌طلبان به روحانی وجود ندارد و این احتمال وجود دارد که برخی از طیف‌های اصلاح‌طلب گزینه دیگری را برای ریاست جمهوری 1396 معرفی کنند.
رسایی: بسیاری از کسانی که سال 92 به روحانی رأی داده‌اند از رأی خود برگشته‌اند
حمید رسایی نیز معتقد است که دولت یازدهم دولتی چهارساله است. وی می‌نویسد: بسیاری از آن «صدها وعده» انتخاباتی که روحانی با طرح آنها دل رأی‌دهندگان را به خود جلب کرده بود، محقق نشده و وضع از آنی هم که بود، بدتر شده است. رکود بی‌سابقه بر بازار حاکم است، دستاوردهای هسته‌ای یا پلمب شده‌اند و یا بار کشتی‌ها و به خارج فرستاده شده‌اند، تحریم‌ها بیشتر شده، تقریباً روزی یک‌بار اخبار تحقیرآمیز از حوزه سیاست خارجی به گوش می‌رسد و از همه بدتر، وعده‌های تو خالی دولت در بخش‌های مختلف یکی پس از دیگری در حال رونمایی است. با این شرایط بدیهی است که تعداد قابل‌توجهی از رأی‌دهندگان سبد 7/50 درصد روحانی که با «صدها وعده» سال 92 رأی خود را به این کاندیدا اختصاص داده بودند، امروز از آن تصمیم برگشته باشند، ولی از آن سو به‌جرئت می‌توان گفت که هیچ‌یک از آرای 3/49 درصدی که سال 92 به «یک دلیل» حاضر نشدند نام روحانی را روی برگه رأی خود بنویسند، امروز از تصمیم خود برگشته باشند، چراکه در طول سه سال گذشته، برای «یک دلیل» خود «صدها نشانه و اماره» پیدا کرده‌اند که حکایت از ناتوانی و نالایقی حسن روحانی برای جایگاه ریاست جمهوری و تصمیم درست آنها برای رأی ندادن به او در سال 92 دارد.[2]
رمضان‌زاده: روحانی برای پیروزی در انتخابات 96 باید کابینه‌اش را ترمیم کند
روزنامه صبح نو نیز در گزارشی با تیتر «اولین رئیس‌جمهور یک دوره‌ای» می‌نویسد: در مقطع کنونی برای نخستین بار و هنوز دور نخست ریاست‌جمهوری حجت‌الاسلام حسن روحانی تمام نشده، تشکیک در تکرار آن برای دور دوم کلید خورده و حتی برخی حامیان وی ازجمله آقای عارف، پیش از انتخابات مجلس در اسفند ۹۴، روحانی را صراحتاً این‌گونه تهدید کرد: اصلاح‌طلبان در مجلس پیروز نشوند، سال ۹۶ در پاستور نخواهید بود! حال با توجه به نتیجه انتخابات مجلس و عدم پیروزی اصلاح‌طلبان باید دید این هشدار عارف محقق می‌شود یا نه؟
صادق زیباکلام هم که با اظهارنظرهای بی‌پروایش شهره است پیشنهاد به میدان آمدن ظریف یا عارف را به‌جای روحانی مطرح کرده است!
عبدالله
رمضان زاده، سخنگو و دبیر هیئت دولت اصلاحات نیز در جمع تعدادی از
دانشجویان دانشگاه شیراز، نگرانی خود از یک دوره‌ای شدن ریاست‌جمهوری
روحانی را این‌گونه بروز داد: روحانی برای جذب آرای عمومی در انتخابات ۹۶ باید ضمن‌ترمیم کابینه و همراه کردن نیروهایی همراه و همفکر با خود، زمینه تحقق برنامه‌های خود را فراهم کند.
شرایط روحانی به‌گونه‌ای شده است که فهرست بلندی از دولتمردان خود او به‌عنوان گزینه‌های احتمالی جایگزینی او مطرح شده‌اند؛ افرادی مانند آقایان ظریف، جهانگیری، قاضی‌زاده، هاشمی و شمخانی.[3]
صبح نو در ادامه سه دلیل را برای شکست روحانی در انتخابات 94 ذکر می‌کند و می‌نویسد: اولاً آقای روحانی با کمتر از ۵۱ درصد، کمترین و شکننده‌ترین آراء ریاست‌جمهوری در دور نخست را به خود اختصاص داده است؛ درحالی‌که رؤسای جمهور پیش از او از نخستین دوره به ترتیب بنی‌صدر ۷۶%، شهید رجایی ۹۰%، آیت‌الله خامنه‌ای ۹۵%، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی ۹۴%، خاتمی ۶۹% و احمدی‌نژاد ۶۲% آراء را در دور نخست به خود اختصاص داده‌اند.
دیگر اینکه آقای روحانی تاکنون نتوانسته کارنامه قابل قبولی از خود ارائه کند تا انتظار داشته باشد به‌واسطه آن آرایش افزایش بیابد. مهم‌ترین وعده‌های آقای روحانی رنگ و بوی اقتصادی داشت و ازجمله قرار بود طی برنامه‌های یک‌ماهه و صدروزه، تحول اقتصادی در کشور ایجاد کند! ولی امروز که کمتر از یک سال تا انتخابات دور بعد فاصله داریم، مردم و تولیدکنندگان تحولی را احساس نکرده‌اند و کنترل تورم به قیمت رکود بی‌سابقه، شاه‌بیت کارنامه اقتصادی روحانی شده است. برجام نیز با همه‌وقتی که صرف آن شد و هزینه‌هایی که پرداخت گردید حداقل تا الآن، به نتیجه مورد انتظار مردم نرسیده و علاوه بر تحریم‌های جدید، تحریم‌های قبل نیز تقریباً کماکان ادامه دارد و به گفته مسئولان امر در عمل «تقریباً هیچ» نتیجه‌ای حاصل نشده است.
سومین عاملی که احتمال عدم توفیق دوباره روحانی در دور دوم را با چالش مواجه خواهد کرد؛ افزایش ناهنجاری‌های اجتماعی بخصوص بیکاری، اعتیاد و طلاق است. مطابق آمار، همه این ناهنجاری‌ها رو به افزایش است و دولت تاکنون در کنترل و کاهش آنها توفیقی نداشته و برنامه مشخصی هم برای آینده در این حوزه‌ها ندارد. به این فهرست ناکارآمدی‌ها را اضافه کنید شوک‌هایی مانند فیش‌های نجومی، آتش‌سوزی چندروزه در قطب پتروشیمی کشور، افزایش مشکلات با برخی کشورهای همسایه به‌ویژه عربستان و تعطیل شدن حج واجب و عمره و ناکام ماندن ارتقای پاسپورت ایرانی و حرف‌وحدیث‌ها درباره برادر رئیس‌جمهور![4]
میرکاظمی: شک ندارم که این دولت چهارساله آینده نخواهد بود
مسعود میرکاظمی، نماینده مجلس نهم در گفتگو با عصر ایران می‌گوید: آن چیزی که مسلم است این است که دولت بعدی اصولگرا است و این دولت در چهار سال آینده نخواهد بود و به این شک ندارم.
وزیر بازرگانی دولت احمدی‌نژاد ادامه داد: با این وضعیت اقتصادی معتقدم که دولت بعدی دولتی غیر از دولت روحانی است زیرا بر این باورم آمریکا قابل‌اعتماد نیست و به تعهدات خودش عمل نمی‌کند و دولتمردان و کنگره آمریکا نیز چندین بار اعلام کرده‌اند که ما اجازه نمی‌دهیم ایران نفس اقتصادی بکشد چون ایران خودش را بازیابی می‌کند و ما به اهدافمان در ایران و منطقه نمی‌رسیم.[5]
