عصر دنا: در «آرمانشهر مهدوی» بالکن‌هایی که به حریم خیابان تجاوز می‌کنند، ناودان‌هایی که در مسیر مردم است، پنجره‌هایی که به هم مشرف هستند و به طور کلی ساختمان‌هایی که حق‌الناس را رعایت نکرده‌اند، اصلاح می‌شوند.
پایگاه خبری تحلیلی عصردنا (Asrdena.ir):
گروه زندگی: به بهانهٔ «روز معماری» از سلسله‌گزارش‌هایمان در این حوزه گریزی زدیم و از مهندس «حسین کریمی» پژوهشگر، طراح و مدرس معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی خواستیم برایمان از ساختمان‌ها و خیابان‌های «آرمانشهر مهدوی» بگوید.
تمدن از معماری و شهرسازی آغاز می‌شود
ظرف حکمرانی، معماری است. بعضی دانشمندان می‌گویند تفکرات یک شهر را معماری و شهرسازی آن می‌سازد. یکی از مهم‌ترین مسائل مهدویت هم «آرمانشهر» است. تمام حکومت‌ها، دینی یا غیردینی، برای جریان‌سازی تمدن خود از معماری و شهرسازی شروع می‌کنند. در قرآن وقتی صحبت از حضرت سلیمان علیه‌السلام به میان می‌آید، بارها به جزئیات معماری و شهرسازی در سرزمین حضرت سلیمان علیه‌السلام اشاره می‌شود.از اولین اقدامات حضرت محمد (ص) برای برپایی حکومت نیز، اقدامات معماری و شهرسازی بود. حتی خودشان هم به‌صورت جدی و یدی در ساخت‌وساز این حکومت کمک می‌کردند.کریمی در بیان کلیات این اقدامات می‌گوید «با ورود پیامبر به یثرب شهرسازی اسلامی آغاز شد و خودشان مسئولیت تقسیم اراضی (کاداستر) را برعهده گرفتند، طرح‌های آبادانی مدینه را تعریف کردند، بومگاه‌های پراکنده را به هم وصل کردند، بافت مسکونی جدیدی شامل خانه‌ها، بازارها و مراکز خدماتی و تجاری و رفاهی را حول مسجد ترسیم کردند و مسجد را در هستهٔ مرکزی شهر قرار دادند که نشان‌دهندهٔ دین‌محور بودن شهر ایشان است.»خداوند در آیهٔ ۸۷ سورهٔ «یونس» صراحتاً به حضرت موسی علیه‌السلام حکم جهاد معماری و شهرسازی می‌دهد. این پژوهشگر معماری در ادامه می‌گوید «در مورد حضرت مهدی (عج) نیز روایت شده که اولین اقدامات ایشان برای تشکیل حکومت، اقدامات معماری و شهرسازی است. ایشان کار را از مساجد شروع می‌کنند و هر ساختمانی را که حق‌الناس را رعایت نکرده باشد تصحیح می‌کنند.»
گرفتن نور و باد خانهٔ همسایه حق‌الناس می‌آورد
با این مقدمه می‌توان گفت عدل و حق‌الناس نه‌تنها از مؤلفه‌های اصلی آرمانشهر مهدوی، بلکه از مؤلفه‌های اصلی حکومت‌های اسلامی قبل از ظهور نیز هست. این کلیدواژه‌ها در روایات آخرالزمانی که به حکومت پس از ظهور اشاره می‌کنند به وفور دیده می‌شود.کریمی به بعضی از این مثال‌ها اشاره می‌کند «در روایات آمده حضرت خانه‌هایی را که مشرف به حریم دیگران است تخریب یا مسدود می‌کنند و بالکن‌ها، ناودان‌ها و فاضلاب‌هایی را که مشرف یا واقع در راه مردم است می‌بندند. اکنون بسیارند بالکن‌هایی که به حریم خیابان تجاوز کرده‌اند. بیرون‌زدگی بناها به وفور دیده می‌شود. با ساختن آپارتمان‌ها، نور و باد را از همسایه‌ها که حق همسایگی بر ما دارند، می‌رباییم. در حالی که رعایت حق‌الناس در نور و باد هم مورد توجه معصومین (ع) بوده و ما هم باید رعایت کنیم. پیامبر اسلام (ص) دربارهٔ حقوق همسایه فرموده‌اند ساختمان خانهٔ خود را از خانهٔ همسایه چندان بلندتر نسازید که مانع از وزش نسیم نشود.»
ساختمان‌هایی که وزر و وبال معمار می‌شوند
بعضی معمارها از مصالح کم می‌گذارند که نتیجه‌اش می‌شود نازک شدن دیوار بین واحدهای آپارتمان، انتقال سروصدا، کاهش امنیت ساختمان و... داخل یک واحد آپارتمان هم نازک ساختن دیوارها عوارض خودش را دارد.این پژوهشگر معماری اسلامی می‌گوید «وقتی دیوارهای داخلی عایق نمی‌شوند، سروصدای داخل اتاق‌ها منتقل می‌شود. روایت داریم که اگر کودک صدای زناشویی والدینش را بشنود، زناکار می‌شود. این حق‌الناس بزرگ کودک را معمار چطور می‌خواهد پاسخ بدهد؟ یا مثلاً این حق فرد است که وقتی می‌خواهد به سرویس بهداشتی برود، همه او را نبینند. وظیفهٔ معمار است که آن را طوری بسازد که ورودی‌اش دید نداشته باشد. یا سقف را طوری می‌سازند که ارتعاشات و سروصداها را خیلی به واحد پایین منتقل می‌کند و باعث آزار همسایه می‌شود. یا ساختمان‌ها را طوری می‌سازند که به همدیگر اشراف دارند. این‌ها همه حق‌الناس است.»
کوچه جای آدم است، نه آهن!
غیر از معماری، ما در شهرسازی نیز پایمال شدن حق‌الناس را به‌صورت جدی می‌بینیم. مردم با اجازهٔ شهرداری‌ها تحت مادهٔ ۱۰۰، حکم عدم‌رعایت پارکینگ را دریافت کرده و ماشین‌ها به جای پارکینگ خانه‌ها، در کوچه‌ها و خیابان‌ها پارک می‌شوند. به این ترتیب، رسماً حق‌الناسی عظیم بر گردن مردم می‌آید.کریمی با بیان این نکته می‌افزاید «این کوچه‌ها می‌بایست محل تردد و بازی و شادی بچه‌ها می‌شد نه ماشین‌ها! حالا که کوچه‌ها جولانگاه ماشین‌هاست، چه کسی پاسخگوی تخلیه‌نشدن هیجانات کودکان است؟ به جای اینکه کوچه‌ها کوچه‌باغ‌هایی باشند پر از درختان میوه و آب و فواره و آبشارهای کوچک و سبزینگی و... که کودکان در آن بازی کنند، کوچه‌ها تبدیل به یک پارکینگ شبانه‌روزی شده‌اند.»می‌دانیم که کودکان وقتی بازی نمی‌کنند، خسته نمی‌شوند. در نتیجه خواب و خوراک‌شان به هم می‌خورد و انرژی تخلیه‌نشده‌شان به‌صورت پرخاش بروز می‌کند.کریمی با این نتیجه‌گیری می‌گوید «در رشد این نسل از کودکان قطعاً شاهد اختلالاتی خواهیم بود که حق‌الناس آن گریبان مردم و حاکمان شهر را می‌گیرد.»
در معماری باید به معصومان تأسی کرد
کریمی با تأکید بر اهمیت شهرسازی کشاورزی می‌گوید «حق مردم است که بیرون از خانه درخت میوه ببینند، نه درخت‌های غیرمثمر و حساسیت‌زا. حق مردم است که در کوچه و خیابان بوی گل استشمام کنند، نه بوی فاضلاب. این حق‌الناس است. مردمی هم که مطالبه نمی‌کنند، کوتاهی می‌کنند.»به اعتقاد این پژوهشگر و مدرس معماری و شهرسازی اسلامی اگر می‌خواهیم تمدن و فرهنگ‌مان را ارتقا دهیم حاکمان، معماران و شهرسازان و تک‌تک مردم می‌بایست بر این باور باشند که سیرهٔ ولی معصوم (ع) باید در معماری و شهرسازی مورد توجه قرار گیرد و مثل ولی معصوم (ع) معیار اصلی در طراحی خانه‌ها و شهرها رعایت حق‌الناس و عدل باشد. چون یکی از خطوط قرمز خداوند در آخرت نیز همین حق‌الناس است و اگر به دنبال «آرمانشهر مهدوی» هستیم، با دریدن این خطوط قرمز نمی‌توان به آن رسید.
ارسال نظر
*عصر دنا ، معتقد به آزادی بیان و لزوم نظارت مردم بر عملکرد مسئولان است؛ لذا انتشار حداکثری نظرات کاربران روش ماست. پیشاپیش از تحمل مسئولان امر تشکر می کنیم. *طبیعی است، نظراتي كه در نگارش آنها، موازین قانونی، شرعی و اخلاقی رعایت نشده باشد، یا به اختلاف افكني‌هاي قومي پرداخته شده باشد منتشر نخواهد شد. خواهشمندیم در هنگام نام بردن از اشخاص به موازین حقوقی و شرعی آن توجه داشته باشید. *چنانچه با نظری برخورد کردید که در انتشار آن دقت کافی به عمل نیامده، ما را مطلع کنید. *اگر قصد پاسخ گویی به نظر کاربری را دارید در بالای کادر مخصوص همان نظر، بر روی کلمه پاسخ کلیک کنید.
پرطرفدار ترین
پر بیننده ترین
پر بحث ترین
آخرین اخبار
