به گزارش عصر دنا، روزگاری نه چندان دور محصولات تولیدی هنرمندان این رشته نه تنها در خانه های ساکنان کهگیلویه و بویراحمد به عنوان زیرانداز پهن بود بلکه کلاه و لباس چوپانان نیز از تولیدات این محصول بود اما اکنون کمتر از این کالاها در زندگی روزمره شهروندان استفاده نگمی شود و تولید آن هم از رونق افتاده است.
احیای «نمدمالی» به علت نیاز نداشتن به تجهیزات و تولید با سرمایه ای اندک اهمیت زیادی دارد به گونه ای که می تواند هنرمندان زیادی را صاحب شغل کند.
این رشته از مشاغل سنتی بسیار قدیمی در کشورمان و از جمله در کهگیلویه و بویراحمد محسوب می شود که هنرمند با ایجاد فشار، رطوبت و حرارت موجب درهم تنیده شدن الیاف پشمی می‌شوند.
در ایران قدیمی‌ترین نمونه‌های به‌دست‌آمده از نمد مربوط به دوره هخامنشی است و نیاکان آریایی از قرن پنجم پیش از میلاد نمدمالی را آموخته اند و تا امروز آن را حفظ کرده اند اما اینجا در کهگیلویه و بویراحمد با وجود برپایی کارگاه های آموزشی برای احیای آن هنرمندان استقبال چندانی از تولید محصولات این رشته صنایع دستی نمی کنند.
چرایی استقبال ضعیف هنرمندان
کارشناس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد می گوید: از مهمترین دلایلی که در سال های اخیر هنرمندان استان استقبال خوبی از رشته صنایع«نمدمالی» نمی کنند سخت بودن تولید این محصول و درآمد کم آن است.
داریوش بهروزی افزود: به علت نبودن کارخانه های رسیدگی و رنگرزی تولیدکننده مجبور است مواد اولیه مورد نیاز خود را از استان های دیگر تامین کند و این امر باعث افزایش تمام شده قیمت محصول تولیدی می شود.
خاین کارشناس صنایع دستی خاطرنشان کرد:نخستین مرحله برای تولید محصولات «نمدمالی» پشم چینی گوسفندان است که پس از آن باید پشم ها تمیز شسته شود تا آماده حلاجی شوند،پس از آن نوبت رنگ کردن پشم هاست که در گذشته سبز، زرد، آبی و قرمز رنگ های اصلی نمدها بود.
وی تاکید کرد:شانه کردن پشم های رنگ کرده و سپس مَل کردن و گِل گِلی کردن پشم مرحله های بعدی تولید محصولات از جنس نمد است و با کنار هم قرار دادن آنان در روی حصیری و با گذاشتن سنگ هایی روی آنان طرح مورد نظر محصول درست می شود.
بهروزی عنوان کرد: برای انجام آخرین مراحل «نمدمالی» داخل حصیر نمد را پیچیده و محکم بسته تا خودش را بگیرد و مرحله آخر حصیر را باز و نمد را با تمام توان فشار می دهیم.
این دانش آموخته کارشناسی ارشد صنایع دستی عنوان کرد: البته استقبال ضعیف هنرمندان استان برای تولید محصولات «نمدمالی» دلایلی دیگری هم دارد و یکی از این دلایل هم تغییر سبک زندگی ساکنان استان کهگیلویه و بویراحمد است.
وی تصریح کرد: در گذشته های دور از «نمدمالی» وسایلی نظیر لباس چوپانی،کلاه نمدی، جاقرآنی و جا قندانی درست می کردند که با تغییر سبک زندگی مردم از روستایی و عشایری به شهرنشینی کلاه نمدی و لباس چوپانی کمتر کاربرد دارد.
بهروزی با یادآوری اهمیت احیای «نمدمالی» به عنوان یکی از رشته های صنایع دستی قدیمی ایرانی تاکید کرد: می توان به جای وسایل قدیمی با استفاده از نمد کالاهایی مانند جاکلیدی و جای فلش مموری تولید کرد.
تلاش برای احیای صنایع دستی «نمدمالی»
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان بویراحمد گفت: «نمدمالی» از رشته های منسوخ شده در استان بوده که با برپایی کارگاه های صنایع دستی احیا شده است.
کاظم رحمانی تاکید کرد: تاکنون ۳۰نفر از علاقه مندان به این رشته در شهرستان بویراحمد به عنوان قطب اصلی «نمدمالی» در استان آموزش دیده اند.
وی بیان کرد: با وجود گذراندن دوره های آموزشی «نمدمالی» اما تنها سه هنرمند ساکن شهرستان بویراحمد در این رشته در حال فعالیت هستند.
اهمیت رواج دوباره «نمدمالی»
کارشناس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد می گوید: رواج رشته صنایع ذستی«نمدمالی» افزون بر ایجاد درآمد برای هنرمندان با ایجاد کارگاه های ریسندگی و رنگرزی می تواند بستر ایجاد شمار زیادی شغل را ایجاد کند.
بهروزی با اشاره به اینکه کهگیلویه و بویراحمد یکی از قطب های عشایر جنوب کشور محسوب می شود، تاکید کرد:بهبود درآمد عشایر از طریق فروش پشم برای تامین مواد اولیه «نمدمالی» از دیگرآثار رواج دوباره این دست ساخته سنتی است.
این دانش آموخته کارشناسی ارشد صنایع دستی عنوان کرد: هم اکنون از سویی پشم تولیدی دامپروران عشایر کهگیلویه و بویراحمد با قیمت بسیار کمتر از ارزش واقعی توسط دلالان خریداری می شود و از سوی دیگر هنرمندان صنایع دستی استان برای تامین مواد اولیه مورد نیاز خود از محصولات استان های دیگر استفاده می کنند که این امر باعث شده قیمت تمام شده محصولات تولیدی آنان بیشتر شود.
وی با اشاره به اقلیم چهارفصل کهگیلویه و بویراحمد که استان را به عنوان سرزمین رنگ ها مطرح کرده است تصریح کرد: راه اندازی کارخانه های رنگرزی به تولید محصولات با کیفیت و درعین حال کاهش قیمت تمام شده محصولات تولیدی منجر می شود.
راهکارهای رواج«نمدمالی»در کهگیلویه و بویراحمد
هر چند دولت در سال های اخیر با برپایی دوره های صنایع دستی «نمدمالی» از منسوخ شدن این رشته پیشگیری کرده اما به نظر می رسد نیاز است تا با فراهم کردن تولیدات متناسب با نیاز روز زمینه رواج تولید آن را فراهم کند.
تقویت زیرساخت هایی مانند کارگاه های ریسندگی و رنگرزی در کهگیلویه. و بویراحمد نیاز دیگری است که نه تنها رونق تولید «نمدمالی» بلکه تولید محصولات دیگر کمک می کند.
