به نقل از مشرق؛ دکتر مهدی پیرصالحی، مدیرکل وقت نظارت و ارزیابی دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو در روز شنبه سی و یکم مردادماه سال ۹۴ ابلاغیهای را به معاونین غذا و دارو دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور صادر کرد که بر اساس رأی «کمیسیون قانونی ماده ۲۰ مرکز» در تاریخ ۲۷ مرداد، توزیع داروی «اُکسیکُدون» در «داروخانه های بیمارستانی» توسط شرکتهای پخش سراسری مجاز بلامانع شد.
در این ابلاغیه، نام داروهای دیگری نیز آمده بود. بر اساس آن نامه، توزیع داروهای بوپرونورفین و نالوکسان نیز در داروخانه های منتخب، آموزشی و بیمارستانی مجاز اعلام شد.
کاربرد اکسیکدون، نالوکسان و بوپرنورفین در درمان درد
به گزارش سلامت آنلاین اکسی کدون دارویی برای تسکین دردهای متوسط تا شدید است و در دو شکل قرصهای پنج و ۱۵ میلیگرمی تولید میشود. به طور معمول در زمان درد و هر چهار تا شش ساعت، بسته به شدت درد، یک قرص تجویز میشود. این دارو در اروپا به دلیل جنبه تسکینی آن به عنوان «هروئین فقرا» نیز شناخته میشود.
نالوکسان برای تشخیص و درمان مسمومیتها با مواد مخدر یا کمای ناشی از آن مصرف میشود. این دارو در درمان مهار تنفسی بعد از جراحی و خارش ناشی از انسداد صفراوی نیز کاربرد دارد.
بوپرنورفین به عنوان ضددرد، مسکن قوی و جایگزین مواد مخدر در کلینیکهای ترک اعتیاد به کار میرود.
فقط داروخانههای ویژه، اوکسیکدون میفروشند
برای آگاهی از چند و چون توزیع این سه داروی تسکینی، با دکتر محمود الیاسی، عضو شورای داروخانههای استان تهران گفتگو کرده ایم. وی در پاسخ به این سوال که نحوه توزیع این داروها در یک سال گذشته چگونه بوده، میگوید: توزیع این داروها هیچ تغییری برای ما نکرده و همانطور که مجاز به عرضه و فروش اکسیکدون، نالوکسان و بوپرنورفین نبودیم، حالا هم اصلا اکسیکدون نداریم که بفروشیم.
الیاسی درباره اینکه چه داروخانه هایی مجاز به عرضه اکسیکدون هستند، توضیح میدهد: همانطور که در بخشنامه قید شده، این داروخانه های ویژه هستند که اجازه فروش این دارو را دارند که تعداد داروخانه های ویژه در شهری مثل تهران تنها ۵۰ تا ۶۰ داروخانه است.
عضو شورای داروخانههای استان تهران با اشاره به اینکه داروخانه های ویژه، معتمد و همکار دانشگاههای علوم پزشکی هستند ادامه میدهد: اینگونه داروخانهها، داروهای خاص و تسکینی را توزیع میکنند.
وی اضافه می کند: داروخانههای ویژه دارای استانداردهای لازم هستند و ابزارهای نظارتی و کنترلی بر توزیع و عرضه داروها را دارند و اگر میبینید تنها این داروخانه ها مجاز به عرضه اکسیکدون هستند به خاطر این است که داروخانه های خصوصی و متداول، آن ابزارهای کنترلی را ندارند.
چه کسانی به عرضه اکسیکدون در داروخانهها معترضاند؟
در روزهای گذشته، تجمعی چند ده نفری در مقابل ساختمان اصلی وزارت بهداشت انجام شد که در آن افراد، نسبت به تصمیم سازمان غذا و دارو در عرضه اکسیکدون در داروخانه ها با تجویز پزشک اعتراض کردند.
تا سال گذشته و قبل از ابلاغیه دکتر پیرصالحی، بر اساس روال متداول، تنها مرجع مجاز برای عرضه اکسیکدون، کلینیک های ترک اعتیاد سراسر کشور بودند.
آنها هر کدام دارای سهمیه ای مشخص بوده و بر اساس این سهمیه، اکسیکدون را به بیماران و معتادان عرضه میکردند.
اما به گفته یک منبع آگاه، در بعضی کلینیک های متخلف که اغلب، در مناطق حاشیه تهران فعالیت میکنند، این سهمیه به جای عرضه بر اساس قیمت مصوب، در بازار آزاد با قیمت ۵۰ تا ۱۰۰ برابر فروخته میشد.
شاید همین مسائل باعث شد تا سازمان غذا و دارو، انحصار عرضه این دارو را از کلینیک های ترک اعتیاد گرفته و به داروخانههای معتمد خود واگذار کند.
یک منبع آگاه دیگر در گفتگو با خبرنگار ما از مافیای پشت پرده توزیع اکسیکدون در بازارهای غیرقانونی مانند ناصرخسرو خبر میدهد. به گفته این منبع آگاه، این افراد پشت پرده، سخت به ابلاغیه سازمان غذا و دارو معترض اند.
دکتر بابک مصباحی، عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران که موافق ابلاغیه سازمان غذا و داروست، به سلامتآنلاین می گوید: من در جریان این اتفاقات نیستم اما به هر حال ابزارهای نظارت بر داروخانه ها قوی است و داروخانه به عنوان عرضه کننده و پزشک به عنوان تجویزکننده قابل کنترل هستند و این به توزیع سالم و با قیمت یکسان اکسیکدون کمک خواهد کرد.
توضیح مدیرکل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو
دکتر اکبر عبدالهی، مدیر کل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو در گفتگو با سلامت آنلاین درباره نامه اخیرش به دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور که طی آن توزیع برخی از انواع داروها مثل قرص اکسی کدون، در داروخانههای منتخب خصوصی، دولتی، آموزشی و بیمارستانی توسط شرکتهای پخش سراسری مجاز، بلامانع اعلام شده میگوید: توزیع این داروها بین داروخانه های خاص، در راستای سیاستهای سازمان جهانی بهداشت مبنی بر کاهش درد بیماران صعب العلاج صورت گرفته و صرفا برای راحتی بیمارانی است که از دردهای شدید در عذاب اند.
وی با تاکید بر اینکه هیچ یک از داروهای مذکور بیمارستانی نبوده و تحویل آنها به بیمار، تحت نظارت و منطبق با ضوابط صورت می گیرد؛ توضیح می دهد: بنا بر نص قانون نیز تحویل دارو به بیماران می باید فقط توسط داروساز انجام شود و نه پزشک.
او درخصوص جنجالهای رسانه ای اخیر که به بهانه فوق و از سوی عده ای راه افتاده است خاطر نشان میکند: نگرانی های برخی از صنوف به علت ذینفع بودن در این خصوص پذیرفته نیست
توزیعکنندگان مجاز اکسیکدون و داروهای تسکین درد
داروهای ضدرد با توجه به ساختار و آثار تخدیری که دارند، در تمام دنیا با الزامات و استانداردهای خاصی توزیع میشوند و هر داروخانه ای نمی تواند عرضه کننده داروهایی مانند اکسیکدون، نالوکسان و بوپرنورفین باشد.
در کشور ما سه پخش کننده بزرگ و مشهور دولتی به نام های پخش رازی متعلق به بانک ملی، هجرت متعلق به بخش خصوصی و سازمان تامین اجتماعی و البرز معتلق به ستاد اجرای فرمان امام خمینی (ره)، موظف به توزیع داروهای ضددرد هستند.
به گفته دکتر بابک مصباحی، عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران پخش کننده های بزرگ مانند این سه مجموعه دارای ابزارهای کنترلی کامل برای توزیع داروهای تسکین درد هستند و سیستم توزیع رسمی، کاملا قابل اعتماد است.
کلینیک ها؛ مشتریان جدید داروخانه های بیمارستانی
به نظر می رسد در شیوه جدید توزیع داروهای تخدیری تسکین درد، دارو بدون واسطه در اختیار بیمارِ داروی نسخه پزشکی قرار میگیرد. همین مورد انتقاد کلینیک های ترک اعتیاد قرار گرفته است. با وجود شیوه جدید، کلینیک ها هم می توانند داروی مورد نیاز علاوه بر سهمیه همیشگی خود را از طریق داروخانه های معتمد دانشگاه ها و داروخانه های بیمارستانی دریافت کنند.