همه در قبال نابودی طبیعت مقصریم

مرضیه دادگر/ مادر‌ها همیشه دلسوزند وحامی، آنقدر دلشوره دارند که همیشه نگران همه اعضای خانواده خصوصا ضعیف ترینشان که همان کودکان باشند هستند. آن‌ها همه مادرانه هایشان راجمع می‌کنند تا پناه ضعیف‌ترین‌ها باشند. این همان حکایت فعالین محیط زیست است که بادست خالی وبی چشمداشت همه عزم خود را جمع کرده اند تا طبیعت وحیات وحش حفظ شود.



این چند جمله تعبیر زیبای سید جواد هادی اصل است، فعال محیط زیست، امداد گر، غواص ومستندسازی که اسلحه اش را دوربینش می‌داند وچند سالی است که در راه اعتلای فرهنگ محیط زیست گام برداشته وهمچنان هم این مسیر را ادامه می‌دهد.



عملکرد واقدامات هادی اصل باعث شد تا ساعتی را درابتکارجنوب میزبان او وصحبت هایش باشیم. صحبت‌هایی که خواندنش خالی از لطف نیست.

او با بیان اینکه ۱۰ سال بصورت حرفه‌ای در حوزه مستند سازی کار می‌کند، می‌گوید:دفاع مقدس یکی از زمینه‌های فعالیت من است و یکی از ماندگارترین کارهایم دراین حوزه ساخت مستند شمال غرب است که مربوط به رویارویی تیپ ۴۸ فتح با گروه تروریستی پژاک است که بازخورد وبازتاب خوبی در رسانه‌ها وجشنواره‌ها داشت.


هادی اصل اضافه می‌کند:فیلم کوتاه ۱۰۰ ثانیه‌ای "ته ته" (گهواره) مربوط به یک مادر شهید نیز از دیگر کار‌های اوست که این کار هم بازتاب قابل توجهی داشت.



این مستند ساز، طبیعت، گردشگری ومیراث فرهنگی را ازدیگر حوزه مورد علاقه خود می‌داند وادامه می‌دهد:از جمله معروف‌ترین کارهایم مستند تاریخی –طبیعی "بردچهره"درسارفاریاب است که متاسفانه چند سال پیش ازبین رفت وهمین فیلم تنها مستندی است که از آن باقی مانده است.



هادی اصل با اشاره به اینکه در سال ۹۴ به یک اشباع واجماع در حوزه طبیعت وگردشگری رسیده یادآور می‌شود:از سال ۹۵ رسما مستند سازی رادر حوزه حیات وحش شروع کردم. وی تاکید می‌کند:پیش ازهمه این‌ها همواره خودم را درقبال محیط زیست وطبیعت مسئول می‌دیدم ودیدن زباله درچنین فضایی قلبم رابه درد می‌آورد، به همین منظور همواره سعی می‌کردم فرهنگ سازی لازم را بین خانواده، دوستان و اطرافیان نهادینه کنم.



این فعال محیط زیست می‌گوید:از سال ۹۵ با بودجه شخصی وبدون دریافت حمایت از شخص یانهادی به مناطق مختلف دراستان سفر کردم تا مستند سازی را در بر روی سخت‌ترین سوژه حیات وحش یعنی گونه پلنگ به عنوان گونه پرچم آغاز کنم.

وی اضافه می‌کند:تا پیش از شروع مستندی سازی، کارشناسان معتقد بودند دنا زیستگاه پلنگ نیست، تا اینکه توسط دوربین گذاری خود محیط زیست استان تعداد دویا سه قلاده پلنگ به ثبت رسید وپس ازآن ما طی یک سال دوربین گذاری دریک چهارم مساحت دنا، تعداد بیشتر از پلنگ ایرانی رابه ثبت رساندیم که تعداد ۱۰ قلاده آن‌ها تایید شد.

آماری که نشان می‌دهد دنا می‌تواند یکی از کانون‌های زیست، پلنگ ایرانی باشد. هادی اصل ادامه می‌دهد:تا پیش از این اتفاق گونه پرچم استان خرس قهوه‌ای بود که بعد از آن پلنگ هم به این گونه اضافه شد ونظر کارشناسان نسبت به وجود پلنگ در دنا مثبت شد.

این مستند ساز البته نقش خانواده اش را در رفتن به این مسیر بی تاثیر نمی‌داند ودراین خصوص بیان می‌کند:همه داستان به اصالت دورهم نشینی گذشته برمی گردد. زمانی که پدربزرگم باهیجان وشور بسیار از داستان‌های رویارویی اش با پلنگ می‌گفت وپدرم از گله‌های بزرگ بز وپازن بر روی کل‌ها (صخره ها) که به دست برخی‌ها به دلیل حاکم بودن فرهنگ شکار وفقر مفرط آن دوران شکار شدند، این عوامل باعث شد تا انگیزه وتمایل بیشتری برای کار دراین حوزه داشته باشم.



وی می‌افزاید:باتوجه به اینکه کار کردن بر روی گونه پلنگ فرسایشی بود وزمان زیادی را می‌طلبید پس فرهنگ سازی در این حوزه را در دستور کار قرار دادم. دراین زمینه تصمیم گرفتم یک طرفه مردم را قضاوت نکنم، چون براین امر که مردم درد ودغدغه دارند واقفم ومعتقدم هم مردم وهم حیات وحش حق زندگی دارند.



هادی اصل ادامه می‌دهد:یک جایی تقصیراز نسل گذشته ما بود که غذای وحوش را باشکار ازبین بردند تا امروزان پلنگ مجبورشود به دام دامدار حمله کند. من هرجایی که حضور پیدا می‌کنم به دامداران تاکید می‌کنم قبل ازشب گله رابرگردانند، روشنایی اطراف روستا را مدنظر قرار دهند وچه ابزار‌هایی داشته باشند تا خسارت به کمترین میزان برسد.

ضمن اینکه خسارت‌ها را نیز گزارش می‌دهم تا حداقل میزانی از آسیب جبران شود. هر چند معتقدم دراین زمینه ضعف ساختاری وخلاقانونی برای کمک به آسیب دیدگان وجود دارد.



این فعال محیط زیست با بیان اینکه چگونه می‌توان از دامداری که پلنگ به دامش آسیب می‌رساند درخواست کرد ناراحت نباشد وکاری نکند می‌گوید:باهمه این‌ها برخی از مردم وخصوصا جوانان بامن تماس می‌گیرند که درفلان منطقه پلنگ به دام آسیب زده ومردم قصد شکارش را دارند.

عکس العمل آن‌ها کم نظیر است، می‌گویند حیف است صدای نعره‌های پلنگ خاموش شود بیاید کاری کنید وجلوی این اقدام رابگیرید.

یا پیرمردی که پلنگ به تنها دارایی اش که بزی بود آسیب رسانده بود گفت حیف است برای یک راس بز یک پلنگ راشکار کنیم. یا باغداری که خرس به باغش آسیب رسانده بود می‌گفت حیوان، چون گرسنه بوده دنبال غذا آمده ومن نباید با وجود تخریب باغم به آن آسیبی برسانم.

این امر نشانگر تاثیر فعالیت‌ها واقدامات فعالین محیط زیستی، رسانه ها، سازمان محیط زیست وصداوسیماست که مردم را به این آگاهی رسانده اند که پلنگ سرمایه وزیبایی استان است وباید حفظ شود.

هادی اصل بیان می‌کند:منابع مالی، منابع علمی وتحقیقاتی وجوامع محلی سه ضلع صیانت از محیط زیست هستند که هر کدام ازاین زنجیره حذف شوند مسئله حفاظت ناقص می‌ماند. این فعال محیط زیست ادامه می‌دهد:همه رفتارخوب مردم درقبال طبیعت و وحوش زیبایی ونکات مثبت است که باید منتشر شود. من مستند ساکنین خوب دنا را ساختم تا مشخص شود مردم دنا وحیات وحش در کمال آرامش زندگی می‌کردندو بهم آسیب نمی‌رسانند.

وی یادآور می‌کند:درحوزه صیانت از محیط زیست نباید تنها سازمان محیط زیست را مسئول دانست، چون این سازمان بامحدودیت نیرو قادربه حفاظت همه مناطق نیست؛ بنابراین ما باید یقه خودمان را بگیریم، همه ما مقصریم، اینکه چه کار‌هایی انجام داده ایم که به طبیعت آسیب زده و چه کم کاری‌هایی دراین حوزه داشته ایم.

وی به نقش مادرانه فعالین محیط زیست از جمله نهضت سبز زاگرس درصیانت از محیط زیست اشاره می‌کند واضافه می‌کند: این فعالین وسازمان‌های مردم نهاد بی چشمدانت در راستای صیانت از این گنجینه‌های ارزشمند فعالیت می‌کنند. این مستند ساز با بیان اینکه میل به شکار ونابودی طبیعت کمتر شده تاکید می‌کند:با این حال تعارض انسان وطبیعت تمام شدنی نیست، ولی ماهمه تلاشمان را می‌کنیم تا این میزان به حداقل برسد.

هادی اصل به نقش ارزنده محیط بانان هم اشاره کرده وخاطرنشان می‌کند:طی ۱۷ سال گذشته به لطف حفاظت و زحمات محیط بانان جمعیت پلنگ ایرانی دراستان نه تنها منقرض نشده که وضعیت مطلوبی دارد که البته باید دولت نیز حمایت‌های ویژه‌ای دراین زمینه داشته باشد.

وی به خاطره رویارویی اش با پلنگ دنا هم اشاره می‌کند ومی گوید:یک روز با وجود کمر شدید وسایلم را جمع کردم تا شاید ضمن عکسبرداری از گله‌های کل وبز ردی از پلنگ بیابم، بعد از انجام این کار در مسیر تردد پلنگ درحال پیمودن مسیر بودم وبا توجه به حالت استتاری پلنگ متوجه حضور این حیوان نشده بودن، ولی به یک باره باصدای نعره‌ای پلنگی را درفاصله کمتر از ۱۰ متری خود مشاهده کردم باتوجه به پرتگاهی بودن مسیر وشیب زیاد امکان فرار هم نداشتم واز ترس خشکم زد، ولی پلنگ بدون هیچ آسیبی از کنارم گذشت ومن بعد ازچند دقیقه‌ای برگشتن به حالت عادی هر چه تلاش کردم پلنگ را نیافتم و همانجا کمر دردم بخاطر حجم بالای فشار ترس وهیجان کاملا خوب شد و این خاطره هیجان انگیز وسراسر ترس در ذهنم ماندگارشد.



هادی اصل در پایان به نقش محوری رسانه‌ها در آموزش، آگاه سازی ونهادینه کردن مسائل محیط زیستی اشاره کرد واضافه می‌کند:ما از رسانه‌ها انتظارداریم درکنار نقدهایشان زیبایی وفرهنگ واقدامات خوب مردم استان را نیز منتشر کنند وعلاوه براین درحد توان اقدام به انتشار مطالب ویادداشت وگزارش‌هایی دراین حوزه ودر راستای آگاه سازی داشته باشند.



وی ادامه می‌دهد:با توجه به اینکه اکثر دامداران هم بیمه نیستند از رسانه‌ها انتظار داریم با آموزش وآگاه سازی دامداران را توجیه کنند به بیمه کردن دام هایشان اقدام کنند تا ما به عنوان فعال محیط زیست درهنگام توجیه دامدار برای عدم شکار پلنگ دست پری داشته باشیم وبتوانیم دامدار را قانع کنیم. این فعال محیط زیست تاکید می‌کند:محیط زیست هنوز جای کار زیادی دارد، خصوصا صداوسیما که انتظار می‌رود بیشتر دراین زمینه کار کند چرا که بنظر می‌رسد برنامه‌های کمی درنظر گرفته، درحالی که ظرفیت وتوان بالاتری برای فعالیت دراین حوزه وجود دارد. / ابتکار جنوب