«بچه های ساختمان گلها» کوششی شایسته برای بیان تصویری فلسفه حجاب / گامی مؤثر برای بیان سبک زندگی - اسلامی

 

مخاطبان به ویژه کودکان با مشاهده این برنامه ها درکی از چرایی پوشش در ایران و فقدان آن در خارج از ایران به دست نمی آورند.  این  تصور در آنها ایجاد می شود که حجاب صرفاً نوعی پوشش زنانه است که در سایر فرهنگها دیده نمی شود، نه چیزی الزامی و می توان از این نوع پوشش استفاده نکرد همان طور که بسیاری از مردم کره زمین از آن استفاده نمی کنند. 

 

در پویانمایی بچه های ساختمان گلها برای نخستین بار کودک به صورت غیرمستقیم با تمایز فضای خصوصی و عمومی که از مفاهیم مقدماتی موضوع حجاب است مواجه می شود. این محتوا به او منتقل می شود که حجاب به فضای عمومی اختصاص دارد و مکانیزمی است که زن به واسطه آن از فضای خصوصی خارج می شود و به فعالیت اجتماعی می پردازد. بنابراین عقلانیت موجود در حجاب برای او آشکار می شود.

 

در فرهنگ اسلامی ایرانی تمایز میان امر عمومی و خصوصی بسیار مورد تأکید است. زمان مکان و افراد بر همین اساس دسته بندی شده اند و رفتاری متناسب با هر کدام توصیه شده است. قرآن کریم در آیه 58 سوره نور از مسلمان خواسته سه زمان را در شبانه روز هنگام خلوت برای خود قرار دهند و در این زمانها حتی کودکانی که به بلوغ نرسیده اند برای حضور نزد والدین اجازه بگیرند.  محرم و نامحرم دسته بندی دیگری است که تمایز خصوصی و عمومی را در ذهن مسلمانان درونی می کند. اندرونی و بیرونی خانه های قدیم نیز نماد تقسیم بندی فضایی در سبک زندگی اسلامی ایرانی بوده است. امر خصوصی به فضای خصوصی تعلق دارد و امر عمومی به فضای اجتماعی. نهادی که متولی امور خصوصی است خانواده است و امور عمومی بر عهده نهادهای اجتماعی است. این تمایزها با هدف مهم تأمین نیازهای فردی و رشد جامعه به صورت همزمان وضع شده است. 

 

فضای خصوصی عرصه ای است که افراد با تمام ویژگی های فردی اعم از جسمی و روحی حضور دارند و هدف تأمین نیازهای شخصی آنهاست در حالی که فضای عمومی عرصه ای است که افراد با قابلیتهای روحی و معنوی خود در آن حاضر می شوند و در حوزه های هنر فرهنگ علم و اقتصاد فعالیت می کنند و به رشد جامعه کمک می کنند. ابعاد و ویژگی های فردی که برای فعالیت اجتماعی مانع ایجاد می کند به فضای خصوصی یعنی خانواده سوق داده می شود تا محرک افراد و عامل رقابت آنها در فضای عمومی استعدادها و توانایی های آنها باشد و در راستای پیشرفت جامعه به کار گرفته شود.

 

امر خصوصی گرچه با جنسیت مرتبط است اما اختصاص به یک جنسیت یعنی زنان ندارد. در نگاه اسلام زن به فضای خصوصی محدود نمی شود بلکه از زن و مرد خواسته می شود فارغ از جنسیت در فضای عمومی که کارکرد اجتماعی دارد حضور پیدا کنند و نمود جنسیتی خود را محدود به مهمترین فضای خصوصی یعنی خانواده کنند. از آنجا که در سبک زندگی اسلامی ایرانی خصوصی با پنهان بودن از منظر همگان تلازم دارد حضور در عرصه اجتماعی با پنهان کردن ویژگی های جنسیتی همراه است و نوع پوشش در فضاهای مختلف، متفاوت می شود. بنابراین زنان برای حضور در عرصه عمومی مکلف به استفاده از حجاب به عنوان نماد ابراز وجود اجتماعی شده اند. 

 

درک چرایی پوشش و تمایز فضاها با ترویج سبک زندگی غربی در جامعه ایران و تحت عنوان آزادی مخدوش شده است، گسترش استفاده از شبکه های اجتماعی که شیوه رفتاری ویژه خود را به کاربران تحمیل می کنند، نیز در عمل تمایز فضا را از بین برده است و سبب شده آنچه خصوصی است عمومی و بی نیاز از پنهان کردن تصور شود. این روند منتهی به آسیبهای اجتماعی بسیاری خواهد شد که مهمترین آنها تزلزل نهاد خانواده است. در این شرایط ضرورت دارد نهادهای متولی جامعه پذیری از جمله رسانه ملی برای آموزش مفاهیمی که پایه و اساس ارزشهایی چون حیا و عفاف و حجاب هستند وارد عمل شوند. پویانمایی بچه های ساختمان گلها قدم مثبتی در این راستاست تا کودکانی که در آینده مکلف به حجاب هستند وآنهایی که از حجاب منتفع خواهند شد به صورت ناخودآگاه و غیرمستقیم با بخشی از فلسفه و چرایی این امر مهم آشنا شوند.